Gábor Attalai

Gábor Attalai

IDIOTIC SYSTEM (Hongarije, 1971-1976)

Met zijn opeenvolgende zelfportretten illustreert de Hongaarse kunstfotograaf Gábor Attalai op een symbolische manier de waanzin van het functioneren in een communistisch systeem. De standaardsituatie in communistisch landen wordt volgens Attalai gekenmerkt door een verstikkend tekort aan vrijheid en de ideologische 'dialoog' die communistische regimes met hun onderdanen proberen aan te gaan. Vanwege het eenzijdige karakter van die zogenaamde dialoog is deze per definitie gedoemd te mislukken. De regimes zijn immers toch niet geïnteresseerd in de opvattingen van hun burgers: ze proberen slechts hun eigen mening als zijnde de waarheid op te leggen. Wie in een communistisch systeem niet gek wil worden, moet doen alsof hij dat wel is, stelt Attalai.

Gábor Attalai >>

• IDIOTIC SYSTEM (Hongarije, 1971-1976)

  Met zijn opeenvolgende zelfportretten illustreert de Hongaarse kunstfotograaf Gábor Attalai op een symbolische manier de waanzin van het functioneren in een communistisch systeem. De standaardsituatie in communistisch landen wordt volgens Attalai gekenmerkt door een verstikkend tekort aan vrijheid en de ideologische 'dialoog' die communistische regimes met hun onderdanen proberen aan te gaan. Vanwege het eenzijdige karakter van die zogenaamde dialoog is deze per definitie gedoemd te mislukken. De regimes zijn immers toch niet geïnteresseerd in de opvattingen van hun burgers: ze proberen slechts hun eigen mening als zijnde de waarheid op te leggen. Wie in een communistisch systeem niet gek wil worden, moet doen alsof hij dat wel is, stelt Attalai.

  

• IDIOTIC SYSTEM (Hongarije, 1971-1976)

  

• IDIOTIC SYSTEM (Hongarije, 1971-1976)

  

Aulehla Gustav

Aulehla Gustav

THE WAY WE WERE (Tsjecho-Slowakije, 1963-1982)

Gustav Aulehla documenteerde nauwgezet het dagelijks leven in Tsjecho-Slowakije. Zo fotografeerde hij in zijn woonplaats Krnov cafés, kindertehuizen, begrafenissen en partijbijeenkomsten. Als chroniqueur van zijn tijd wilde Aulehla bovenal observeren. Hij had hierbij een scherp oog voor het contrast tussen de socialistische retoriek en de troosteloze realiteit. Zijn foto's van het omvangrijke sovjetgarnizoen dat in Krnov was gelegerd, leidde tot ondervraging en huiszoekingen door de geheime dienst. Eenmaal werd hij vastgezet, maar Aulehla kwam vrij door een amnestieregeling. Zijn foto's wist hij verborgen te houden. Slechts eenmaal, in 1984, organiseerde hij een kleine expositie van zijn werk in de Tsjechische stad Ostrava.

Aulehla Gustav >>

• THE WAY WE WERE (Tsjecho-Slowakije, 1963-1982)

  

• THE WAY WE WERE (Tsjecho-Slowakije, 1963-1982)

  

• THE WAY WE WERE (Tsjecho-Slowakije, 1963-1982)

  

• THE WAY WE WERE (Tsjecho-Slowakije, 1963-1982)

  

• THE WAY WE WERE (Tsjecho-Slowakije, 1963-1982)

  

Svetlana Bahchevanova

Svetlana Bahchevanova

THE UNKNOWN PHOTOGRAPHER (Bulgarije, 1950-1956)

Voor de sovjets in 1944 Bulgarije bezetten, beschikten hooguit de rijkste Bulgaren over een fotocamera. Daarna namen de communisten bezit van de publieke beeldmiddelen. Fotografie kreeg een centrale plek in de propagandamachine. De beelden van THE UNKNOWN PHOTOGRAPHER, in 1990 gevonden bij het afval, tonen hoe een anonieme fotograaf deed wat van hem werd verwacht. Idyllische beelden van montere arbeiders en publieke parades voeren de boventoon. Groepsportretten benadrukken de saamhorigheid. Zelfs bij werkzaamheden voor één of twee personen staan meerdere arbeiders afgebeeld. Er werd geposeerd in zondagse kleren. Zo kwam een even perfect als leeg beeld tot stand, terwijl de gruwelijkheden die in werkelijkheid plaatshadden, zoals massamoorden en werkkampen, niet werden gedocumenteerd.

Svetlana Bahchevanova >>

• THE UNKNOWN PHOTOGRAPHER (Bulgarije, 1950-1956)

  

• THE UNKNOWN PHOTOGRAPHER (Bulgarije, 1950-1956)

  

• THE UNKNOWN PHOTOGRAPHER (Bulgarije, 1950-1956)

  

• THE UNKNOWN PHOTOGRAPHER (Bulgarije, 1950-1956)

  

• THE UNKNOWN PHOTOGRAPHER (Bulgarije, 1950-1956)

  

Andrzej Baturo

Andrzej Baturo

TO BECOME A SOLDIER (Polen, 1970-1979)

Andrzej Baturo werkte in de jaren zeventig als fotojournalist voor de Poolse media. Voor de goede verstaander berichtten zijn reportages over de ontmenselijking door het communistische systeem. Een voorbeeld is de serie To Become a Soldier. Hierin is te zien hoe de menselijke waardigheid van rekruten in het Poolse leger wordt aangetast. Baturo kon de foto's maken door voor te wenden met een ander onderwerp bezig te zijn. In de jaren zeventig wilde hij de serie publiceren in een onafhankelijk Pools tijdschrift. Alleen de foto waarin een groep soldaten kaarsrecht in het gelid staat kwam door de censuur. Om de lezers op subtiele wijze duidelijk te maken dat de rest van de serie was afgekeurd, voorzag de redactie de enige gepubliceerde foto van de kop 'Een reportage over het leger'. De foto's exposeren was ondenkbaar.

Andrzej Baturo >>

• TO BECOME A SOLDIER (Polen, 1970-1979)

  

• TO BECOME A SOLDIER (Polen, 1970-1979)

  

• TO BECOME A SOLDIER (Polen, 1970-1979)

  

• TO BECOME A SOLDIER (Polen, 1970-1979)

  

• TO BECOME A SOLDIER (Polen, 1970-1979)

  

Michal Cala

Michal Cala

SILESIA (Polen, 1978-1979)

In de jaren zeventig waren de Poolse mijnbouw en staalindustrie op hun hoogtepunt. Michal Cala raakte gefascineerd door het landschap dat deze industrie in Silezië opleverde. De rokende schoorstenen, sombere mijnwerkerssteden en bergen industrieel afval boden een even surrealistisch als dreigend panorama. De immense vervuiling die deze gedateerde industrie veroorzaakte, was dan ook een vast onderdeel van het communistische landschap. De industriële objecten fotograferen stond gelijk aan spionage. Cala werd eenmaal gearresteerd voor het vastleggen van een berg kolen. Omdat zijn auto, waarin vele volgeschoten fotorolletjes lagen, niet werd doorzocht, kwam hij er vanaf met 24 uur gevangenisstraf. Cala maakte zijn foto's vanuit een kritisch standpunt. Hij zag de intimiderende omvang van deze industrie ten opzichte van de eenzame arbeider als een metafoor voor de communistische realiteit.

Michal Cala >>

• SILESIA (Polen, 1978-1979)

  

• SILESIA (Polen, 1978-1979)

  

• SILESIA (Polen, 1978-1979)

  

• SILESIA (Polen, 1978-1979)

  

• SILESIA (Polen, 1978-1979)

  

Natasha & Valera Cherkashin

Natasha & Valera Cherkashin

PRAGUE’S PICKNICK (Tsjecho-Slowakije, 1968)

Ook in het Oostblok was 1968 een jaar van hoop en verandering. Sovjetleider Chroestsjov liet de teugels vieren en het hippiedom deed zelfs achter het IJzeren Gordijn voorzichtig zijn intrede. In Tsjecho-Slowakije stond de Praagse Lente symbool voor de wens tot meer vrijheid. In deze tijd van relatieve ontspanning gonsde het van de geruchten in de Tsjecho-Slowaakse hoofdstad. In het Westen zou alles mogelijk zijn: producten waren goedkoop en volop aanwezig, en werkeloosheidsuitkeringen waren er hoger dan de salarissen in het Oosten. Contact met het Westen werd oogluikend toegestaan via literatuur en radiostations. Maar nog in hetzelfde jaar maakten sovjettanks een einde aan de opleving. Wat resteerde waren de foto's van de 'Praagse picknick', een in 1968 uitgevoerde performance over dat kortstondige gevoel van vrijheid.

Natasha & Valera Cherkashin >>

• PRAGUE’S PICKNICK (Tsjecho-Slowakije, 1968)

  

• PRAGUE’S PICKNICK (Tsjecho-Slowakije, 1968)

  

• PRAGUE’S PICKNICK (Tsjecho-Slowakije, 1968)

  

• PRAGUE’S PICKNICK (Tsjecho-Slowakije, 1968)

  

• PRAGUE’S PICKNICK (Tsjecho-Slowakije, 1968)

  

Füles (József Tóth)

Füles (József Tóth)

ADVERTISING PHOTOGRAPHS (Hongarije, 1962-1970)

Füles - letterlijk 'iemand met grote oren' of 'iemand een klap voor zijn hoofd geven' - is een begrip in Hongarije. Iedereen kent deze artiestennaam van fotograaf József Tóth, wiens advertenties in de jaren zestig en zeventig vele Hongaarse posters en tijdschriften sierden. Het ging om door de staat geïnitieerde reclames in westerse stijl. Deze riepen op tot het kopen van merkproducten die echter hooguit voor de export werden geproduceerd. In Hongarije zelf verwezen ze naar een niet bestaande markt, aangezien de keuze tussen verschillende merken hier onmogelijk was. De bedoeling was dan ook het publiek lekker te maken voor een type product. Zo moesten de Golden Smart superlong sigaretten het verlangen oproepen naar het filterloze proletarische substituut. Ook moest het optimisme op de foto's het gemis aan niet-verkrijgbare westerse producten doen vergeten.

Füles (József Tóth) >>

• ADVERTISING PHOTOGRAPHS (Hongarije, 1962-1970)

  

• ADVERTISING PHOTOGRAPHS (Hongarije, 1962-1970)

  

• ADVERTISING PHOTOGRAPHS (Hongarije, 1962-1970)

  

• ADVERTISING PHOTOGRAPHS (Hongarije, 1962-1970)

  

• Advertising Photographs

  

Ion Grigorescu

Ion Grigorescu

ELECTORAL MEETING (Roemenië, 1975)

In communistisch Roemenië waren door de staat geregisseerde verkiezingsbijeenkomsten aan de orde van de dag. Burgers moesten onder toeziend oog van de gevreesde geheime dienst de straat op om adhesie te betuigen aan het regime. Ion Grigorescu fotografeerde clandestien een van deze bijeenkomsten, georganiseerd op 6 maart 1975. Het resultaat toont vooral het mechanisme achter de demonstraties. Het samenspel van de even verwarde als volgzame massa en de individuele leden van de geheime politie leidt tot een absurd schouwspel, waarin elke spontaniteit ontbreekt. De zinloze en mechanische acties hebben geen ander doel dan het (laten) spelen van rollen, opgelegd door een systeem van discrete maar nietsontziende onderdrukking.

Ion Grigorescu >>

• ELECTORAL MEETING (Roemenië, 1975)

  

• ELECTORAL MEETING (Roemenië, 1975)

  

• ELECTORAL MEETING (Roemenië, 1975)

  

• ELECTORAL MEETING (Roemenië, 1975)

  

• ELECTORAL MEETING (Roemenië, 1975)

  

Juraj Kammer

Juraj Kammer

OFFICIAL (Tsjecho-Slowakije, 1981-1989)

Naar goed socialistisch gebruik werden in Tsjecho-Slowakije officiële gelegenheden fotografisch gedocumenteerd. In het dorp Humenné was dit de taak van Juraj Kammer, als fotograaf in dienst bij het Regionale Cultuur Centrum. Mede door het repetitieve karakter van het onderwerp is de socialistische heroïek ver te zoeken in zijn werk. Integendeel, net als de vastgelegde gebeurtenissen is zijn stijl saai en ongeïnspireerd. Meer werd echter niet gevraagd van Kammer, die zich plichtsgetrouw van zijn taak kweet en erkent dat hij onderdeel was van de communistische propagandamachine. Behoefte om kritiek uit te oefenen, voelde hij destijds niet: 'Ik ben geen verzetsstrijder.' Wel zegt hij dat hij zijn foto's het leven onder het communisme niet mooier maakten dan het was. Ook klinkt zijn gebrek aan belangstelling duidelijk in de foto's door.

Juraj Kammer >>

• OFFICIAL (Tsjecho-Slowakije, 1981-1989)

  

• OFFICIAL (Tsjecho-Slowakije, 1981-1989)

  

• OFFICIAL (Tsjecho-Slowakije, 1981-1989)

  

• OFFICIAL (Tsjecho-Slowakije, 1981-1989)

  

• OFFICIAL (Tsjecho-Slowakije, 1981-1989)

  

Gábor Kerekes

Gábor Kerekes

THE PLACE (Hongarije, 1970-1980)

In de jaren zeventig was Gábor Kerekes een van de meest vooraanstaande fotografen van Hongarije. Zijn voornaamste inspiratiebronnen waren de absurde visie van de schrijver Kafka en de postapocalyptische wereld ('Zone') uit de film Stalker van de Russische regisseur Tarkovsky. In een kille, onheilspellende stijl documenteerde Kerekes de architectuur van zijn land. Volgens hem ging het om beelden van de nachtmerrie waarin hij leefde. Ondanks de pessimistische inslag konden ze door hun documentaire karakter moeilijk worden gecensureerd. In 1982 stopte Kerekes met fotograferen, moe van het werken in opdracht. Hij vernietigde bijna al zijn foto's en doneerde het restant aan het Hongaarse Museum voor Fotografie. De val van het communistisch regime in Hongarije betekende zijn wedergeboorte als fotograaf.

Gábor Kerekes >>

• THE PLACE (Hongarije, 1970-1980)

  

• THE PLACE (Hongarije, 1970-1980)

  

• THE PLACE (Hongarije, 1970-1980)

  

• THE PLACE (Hongarije, 1970-1980)

  

• THE PLACE (Hongarije, 1970-1980)

  

Janis Knakis

Janis Knakis

ZONDER TITEL (Letland, 1983-1986)

Janis Knakis maakt foto's omdat hij een grote hekel aan taal heeft. Zijn ervaring is dat taal en woorden de werkelijkheid verstoren en corrumperen. De alleroverheersende illustratie van deze stelling is voor hem de werking van propaganda, een alledaags fenomeen in het Letland van de jaren tachtig. Knakis verwerkte zijn opvattingen in een reeks donkere en surrealistische fotomontages. Deze montages waren evenzeer een protest tegen, als een alternatief voor de sociaal-realistische beeldtaal die werd voorgeschreven door de communisten - volgens Knakis 'heersers in het tijdperk van de horror, die overal hun regels invoeren en de kleur uit de wereld drinken'.

Janis Knakis >>

• ZONDER TITEL (Letland, 1983-1986)

  Janis Knakis maakt foto's omdat hij een grote hekel aan taal heeft. Zijn ervaring is dat taal en woorden de werkelijkheid verstoren en corrumperen. De alleroverheersende illustratie van deze stelling is voor hem de werking van propaganda, een alledaags fenomeen in het Letland van de jaren tachtig. Knakis verwerkte zijn opvattingen in een reeks donkere en surrealistische fotomontages. Deze montages waren evenzeer een protest tegen, als een alternatief voor de sociaal-realistische beeldtaal die werd voorgeschreven door de communisten - volgens Knakis 'heersers in het tijdperk van de horror, die overal hun regels invoeren en de kleur uit de wereld drinken'.

  

• ZONDER TITEL (Letland, 1983-1986)

  

• ZONDER TITEL (Letland, 1983-1986)

  

• ZONDER TITEL (Letland, 1983-1986)

  

• ZONDER TITEL (Letland, 1983-1986)

  

Sergey Kozhemyakin

Sergey Kozhemyakin

THE CHILDISH ALBUM (Wit-Rusland, 1989)

Sergey Kozhemyakin maakte nieuwe afdrukken van oude, veelal beschadigde negatieven die hij vond in de prullenbak van een goedkope fotostudio in Minsk. Op de foto's poseren kinderen in een ratjetoe aan Russische kledingstijlen. De uitdossingen lopen uiteen van kokoshniks (traditionele haarbanden) tot uniformen uit de Napoleontische tijd. Voor Kozhemyakin staat de monotone opeenvolging van deze kinderen in nationalistische kledij symbool voor hun geestelijke toestand. Onder het totalitaire sovjetregime moest iedereen gelijk zijn. Het uiterlijk kwam vóór het innerlijk en was bepalend voor het handelen. De kinderfoto's vormen zo een miniem detail van een groot mechanisme dat was gericht op de verstikking van het individu.

Sergey Kozhemyakin >>

• THE CHILDISH ALBUM (Wit-Rusland, 1989)

  Sergey Kozhemyakin maakte nieuwe afdrukken van oude, veelal beschadigde negatieven die hij vond in de prullenbak van een goedkope fotostudio in Minsk. Op de foto's poseren kinderen in een ratjetoe aan Russische kledingstijlen. De uitdossingen lopen uiteen van kokoshniks (traditionele haarbanden) tot uniformen uit de Napoleontische tijd. Voor Kozhemyakin staat de monotone opeenvolging van deze kinderen in nationalistische kledij symbool voor hun geestelijke toestand. Onder het totalitaire sovjetregime moest iedereen gelijk zijn. Het uiterlijk kwam vóór het innerlijk en was bepalend voor het handelen. De kinderfoto's vormen zo een miniem detail van een groot mechanisme dat was gericht op de verstikking van het individu.

  

• THE CHILDISH ALBUM (Wit-Rusland, 1989)

  

• THE CHILDISH ALBUM (Wit-Rusland, 1989)

  

• THE CHILDISH ALBUM (Wit-Rusland, 1989)

  

• THE CHILDISH ALBUM (Wit-Rusland, 1989)

  

Marian Kucharski

Marian Kucharski

THE COLLAGES (Polen, 1966-1968)

Tot 1968 was Marian Kucharksi een relatief gezagsgetrouwe fotojournalist. Daarna werden de dreiging van een nieuwe wereldoorlog en de medeplichtigheid van zijn thuisland aan de inval in Tsjecho-Slowakije hem te veel. Hij veranderde van stijl en onderwerp. In experimentele, dreigende voorstellingen verwerkte hij (persoonlijke) herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Het leger en de technische vooruitgang werden symbolen voor de ontmenselijking in Polen en in de rest van de wereld. Kucharski creëerde de voorstellingen met een nieuwe techniek. Eigen negatieven werden vermengd met bestaande beelden tot symmetrische, op schilderijen lijkende foto's. Het resultaat is een kritisch antwoord op het sociaal-realisme. Door hun impliciete karakter konden de foto's destijds gewoon in Polen worden geëxposeerd.

Marian Kucharski >>

• THE COLLAGES (Polen, 1966-1968)

  Tot 1968 was Marian Kucharksi een relatief gezagsgetrouwe fotojournalist. Daarna werden de dreiging van een nieuwe wereldoorlog en de medeplichtigheid van zijn thuisland aan de inval in Tsjecho-Slowakije hem te veel. Hij veranderde van stijl en onderwerp. In experimentele, dreigende voorstellingen verwerkte hij (persoonlijke) herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Het leger en de technische vooruitgang werden symbolen voor de ontmenselijking in Polen en in de rest van de wereld. Kucharski creëerde de voorstellingen met een nieuwe techniek. Eigen negatieven werden vermengd met bestaande beelden tot symmetrische, op schilderijen lijkende foto's. Het resultaat is een kritisch antwoord op het sociaal-realisme. Door hun impliciete karakter konden de foto's destijds gewoon in Polen worden geëxposeerd.

  

• THE COLLAGES (Polen, 1966-1968)

  

• THE COLLAGES (Polen, 1966-1968)

  

• THE COLLAGES (Polen, 1966-1968)

  

• THE COLLAGES (Polen, 1966-1968)

  

Peeter Linnap

Peeter Linnap

SUMMER 1955 (Estland, 1955/1993)

Peeter Linnap maakte manshoge nieuwe afdrukken van oude, veelal beschadigde negatieven uit 1955. Ze tonen een aantal Estse kadetten in sovjetuniform die zich op een idyllische zomerdag met pistolen vermaken. Uit de speelse, aan films ontleende poses kan worden afgeleid dat het niet om een officiële training gaat. De vraag is of het blijft bij baldadigheid. Mogelijk is er sprake van een ironisch protest tegen de bezetting van Estland door de Sovjet-Unie. De foto’s werden destijds gemaakt door Enn Kiiler, de schoonvader van Peeter Linnap. Vanwege het pijnlijke karakter – Esten moesten hun dienstplicht vervullen in het sovjetleger – werd SUMMER 1995 aanvankelijk wel in het buitenland tentoongesteld, maar niet in Estland zelf. Dat gebeurde pas in 1997.

Peeter Linnap >>

• SUMMER 1955 (Estland, 1955/1993)

  Peeter Linnap maakte manshoge nieuwe afdrukken van oude, veelal beschadigde negatieven uit 1955. Ze tonen een aantal Estse kadetten in sovjetuniform die zich op een idyllische zomerdag met pistolen vermaken. Uit de speelse, aan films ontleende poses kan worden afgeleid dat het niet om een officiële training gaat. De vraag is of het blijft bij baldadigheid. Mogelijk is er sprake van een ironisch protest tegen de bezetting van Estland door de Sovjet-Unie. De foto’s werden destijds gemaakt door Enn Kiiler, de schoonvader van Peeter Linnap. Vanwege het pijnlijke karakter – Esten moesten hun dienstplicht vervullen in het sovjetleger – werd SUMMER 1995 aanvankelijk wel in het buitenland tentoongesteld, maar niet in Estland zelf. Dat gebeurde pas in 1997.

  

• SUMMER 1955 (Estland, 1955/1993)

  

• SUMMER 1955 (Estland, 1955/1993)

  

• SUMMER 1955 (Estland, 1955/1993)

  

• SUMMER 1955 (Estland, 1955/1993)

  

Henryk Makarewicz & Wiktor Pental

Henryk Makarewicz & Wiktor Pental

802% ABOVE THE NORM (Polen, 1940-1960)

In de jaren vijftig - de begindagen van het Poolse socialisme - werd vlakbij Krakau Nowa Huta uit de grond gestampt. Deze nieuwe Poolse stad moest de manifestatie van het socialistische ideaal worden. De inwoners werden aan het platteland onttrokken om in een omgeving vol propaganda te werken in de 'Lenin staalwerken'. Nowa Huta stond zo model voor de geboorte van de Nieuwe Pool. Henryk Makarewicz en Wiktor Pental fotografeerden het dagelijks leven in Nowa Huta, wat uitdrukkelijk tegen de regels was. Het resultaat belandde gedurende vijftig jaar in een la. Uiteindelijk zou Nowa Huta een grote rol spelen als geboortegrond van het verzet tegen het communistische bewind en als thuisbasis van vakbond Solidariteit. Vooral de jarenlange campagne voor de bouw van een kerk in de stad bleek eind jaren zestig de aanzet tot landelijke hervormingen. De titel van de fotoserie, '802% boven de norm', is ironisch. Het refereert aan de ridicule productiecijfers die als propaganda naar buiten werden gebracht. Vanwege de nadruk op het dagelijks leven in Nowa Huta konden de foto's onder het communisme niet aan het publiek worden getoond.

Henryk Makarewicz & Wiktor Pental >>

• 802% ABOVE THE NORM (Polen, 1940-1960)

  In de jaren vijftig - de begindagen van het Poolse socialisme - werd vlakbij Krakau Nowa Huta uit de grond gestampt. Deze nieuwe Poolse stad moest de manifestatie van het socialistische ideaal worden. De inwoners werden aan het platteland onttrokken om in een omgeving vol propaganda te werken in de 'Lenin staalwerken'. Nowa Huta stond zo model voor de geboorte van de Nieuwe Pool. Henryk Makarewicz en Wiktor Pental fotografeerden het dagelijks leven in Nowa Huta, wat uitdrukkelijk tegen de regels was. Het resultaat belandde gedurende vijftig jaar in een la. Uiteindelijk zou Nowa Huta een grote rol spelen als geboortegrond van het verzet tegen het communistische bewind en als thuisbasis van vakbond Solidariteit. Vooral de jarenlange campagne voor de bouw van een kerk in de stad bleek eind jaren zestig de aanzet tot landelijke hervormingen. De titel van de fotoserie, '802% boven de norm', is ironisch. Het refereert aan de ridicule productiecijfers die als propaganda naar buiten werden gebracht. Vanwege de nadruk op het dagelijks leven in Nowa Huta konden de foto's onder het communisme niet aan het publiek worden getoond.

  

• 802% ABOVE THE NORM (Polen, 1940-1960)

  

• 802% ABOVE THE NORM (Polen, 1940-1960)

  

• 802% ABOVE THE NORM (Polen, 1940-1960)

  

• 802% ABOVE THE NORM (Polen, 1940-1960)

  

Barbara Metselaar

Barbara Metselaar

KRATZEN AM BETON (DDR, 1970-1978)

Oost-Duitse jongeren zagen in de jaren zestig hoe onder druk van leeftijdsgenoten overal ter wereld maatschappelijke veranderingen werden doorgevoerd. Daarmee ontstond de hoop op een sociale revolutie in eigen land. Ondanks het van regeringswege opgelegde isolement en het verbod op westerse boeken en tijdschriften werd geprobeerd aansluiting te vinden bij de internationale hippiebeweging. Maar de periode van hoop, euforie en experiment was van korte duur. De autoriteiten stelden alles in het werk om de opstandige jeugd in het gareel te krijgen. Binnen enkele jaren viel het land terug in de vertrouwde staat van verlamming. Barbara Metselaar, destijds een van de Oost-Duitse hippies, fotografeerde de kortstondige opleving van jeugdig verzet.

Barbara Metselaar >>

• KRATZEN AM BETON (DDR, 1970-1978)

  Oost-Duitse jongeren zagen in de jaren zestig hoe onder druk van leeftijdsgenoten overal ter wereld maatschappelijke veranderingen werden doorgevoerd. Daarmee ontstond de hoop op een sociale revolutie in eigen land. Ondanks het van regeringswege opgelegde isolement en het verbod op westerse boeken en tijdschriften werd geprobeerd aansluiting te vinden bij de internationale hippiebeweging. Maar de periode van hoop, euforie en experiment was van korte duur. De autoriteiten stelden alles in het werk om de opstandige jeugd in het gareel te krijgen. Binnen enkele jaren viel het land terug in de vertrouwde staat van verlamming. Barbara Metselaar, destijds een van de Oost-Duitse hippies, fotografeerde de kortstondige opleving van jeugdig verzet.

  

• KRATZEN AM BETON (DDR, 1970-1978)

  

• KRATZEN AM BETON (DDR, 1970-1978)

  

• KRATZEN AM BETON (DDR, 1970-1978)

  

• KRATZEN AM BETON (DDR, 1970-1978)

  

Galina Moskaleva

Galina Moskaleva

REMINISCENCES OF CHILDHOOD (Wit-Rusland, 1989)

Vanaf haar geboorte tot 1960, het jaar waarin ze zeven werd en haar ouders uit elkaar gingen, fotografeerde de vader van Galina Moskaleva zijn gezin. In 1988 kreeg ze de negatieven van haar vader cadeau. Moskaleva vond de foto's eerder een psychologisch onderzoek dan een verzameling snapshots. Met behulp van de negatieven begon ze aan een reconstructie van haar vroegere leven. Daarbij stond niet het herinneren centraal, maar het herschrijven. Het communisme construeerde een verleden dat de hedendaagse Rus het liefst wil vergeten. Moskaleva wil de herinnering aan dit verleden juist tot leven brengen. Daartoe bewerkt ze letterlijk de beelden van haar jeugd door ze in te kleuren en te dupliceren. Het laatste verwijst naar 'het geheugen dat nooit statisch is, maar altijd in beweging'.

Galina Moskaleva >>

• REMINISCENCES OF CHILDHOOD (Wit-Rusland, 1989)

  Vanaf haar geboorte tot 1960, het jaar waarin ze zeven werd en haar ouders uit elkaar gingen, fotografeerde de vader van Galina Moskaleva zijn gezin. In 1988 kreeg ze de negatieven van haar vader cadeau. Moskaleva vond de foto's eerder een psychologisch onderzoek dan een verzameling snapshots. Met behulp van de negatieven begon ze aan een reconstructie van haar vroegere leven. Daarbij stond niet het herinneren centraal, maar het herschrijven. Het communisme construeerde een verleden dat de hedendaagse Rus het liefst wil vergeten. Moskaleva wil de herinnering aan dit verleden juist tot leven brengen. Daartoe bewerkt ze letterlijk de beelden van haar jeugd door ze in te kleuren en te dupliceren. Het laatste verwijst naar 'het geheugen dat nooit statisch is, maar altijd in beweging'.

  

• REMINISCENCES OF CHILDHOOD (Wit-Rusland, 1989)

  

• REMINISCENCES OF CHILDHOOD (Wit-Rusland, 1989)

  

• REMINISCENCES OF CHILDHOOD (Wit-Rusland, 1989)

  

Dimitar Nestorov

Dimitar Nestorov

ZONDER TITEL (Bulgarije, 1986-1989)

In het communistische Bulgarije was naaktfotografie taboe. Dat gold evenzeer voor het regime als het publiek. Beschouwde de eerste dergelijke fotografie als kapitalistische propaganda voor het Westen, de tweede zag het als een onacceptabele inbreuk op het privé-leven. Het was voor fotograaf Dimitar Nestorov dan ook niet eenvoudig om aan modellen te komen. Het vastleggen van het naakte lichaam was voor de meeste Bulgaren niet minder dan een provocatie. Inspiratie haalde Nestorov onder meer uit westerse fotomagazines met naaktportretten die hij aantrof bij de fotoclub van de universiteit van Sofia. Het in de publieke ruimte produceren van naaktfoto's of deze exposeren of publiceren was in het communistische Bulgarije ondenkbaar.

Dimitar Nestorov >>

• ZONDER TITEL (Bulgarije, 1986-1989)

  In het communistische Bulgarije was naaktfotografie taboe. Dat gold evenzeer voor het regime als het publiek. Beschouwde de eerste dergelijke fotografie als kapitalistische propaganda voor het Westen, de tweede zag het als een onacceptabele inbreuk op het privé-leven. Het was voor fotograaf Dimitar Nestorov dan ook niet eenvoudig om aan modellen te komen. Het vastleggen van het naakte lichaam was voor de meeste Bulgaren niet minder dan een provocatie. Inspiratie haalde Nestorov onder meer uit westerse fotomagazines met naaktportretten die hij aantrof bij de fotoclub van de universiteit van Sofia. Het in de publieke ruimte produceren van naaktfoto's of deze exposeren of publiceren was in het communistische Bulgarije ondenkbaar.

  

• ZONDER TITEL (Bulgarije, 1986-1989)

  

• ZONDER TITEL (Bulgarije, 1986-1989)

  

• ZONDER TITEL (Bulgarije, 1986-1989)

  

Andrei Pandele

Andrei Pandele

GREY DAILY-LIFE UNDER COMMUNISM (Roemenië, jaren tachtig)

In 1980 plande de Roemeense dictator Ceaucescu in de binnenstad van Boekarest de bouw van een immens monument voor zichzelf. Andrei Pandele besloot het historische stadscentrum voordat het gesloopt werd op foto vast te leggen. Al gauw zag hij dat de afbraak niet de ergste misdaad was: het wissen van elke herinnering aan het precommunistische verleden werd overtroffen door de doelbewuste vernedering van miljoenen Roemenen, die leden onder honger en kou. Pandele besloot zich te richten op het dramatische alledaagse leven in Roemenië. Het fotograferen hiervan werd gezien als 'het belasteren van de socialistische realiteit' en was strafbaar. Zo werd een man die een lange rij wachtenden voor een slagerij fotografeerde, veroordeeld tot zes jaar cel. Uiteindelijk schoot Pandele meer dan duizend rolletjes vol. Hij trainde zichzelf om bij riskante situaties te fotograferen zonder door de zoeker te kijken. Zo creëerde hij een uniek verslag van het surreële leven in communistisch Roemenië, dat pas in 1993 kon worden geopenbaard.

Andrei Pandele >>

• GREY DAILY-LIFE UNDER COMMUNISM (Roemenië, jaren tachtig)

  In 1980 plande de Roemeense dictator Ceaucescu in de binnenstad van Boekarest de bouw van een immens monument voor zichzelf. Andrei Pandele besloot het historische stadscentrum voordat het gesloopt werd op foto vast te leggen. Al gauw zag hij dat de afbraak niet de ergste misdaad was: het wissen van elke herinnering aan het precommunistische verleden werd overtroffen door de doelbewuste vernedering van miljoenen Roemenen, die leden onder honger en kou. Pandele besloot zich te richten op het dramatische alledaagse leven in Roemenië. Het fotograferen hiervan werd gezien als 'het belasteren van de socialistische realiteit' en was strafbaar. Zo werd een man die een lange rij wachtenden voor een slagerij fotografeerde, veroordeeld tot zes jaar cel. Uiteindelijk schoot Pandele meer dan duizend rolletjes vol. Hij trainde zichzelf om bij riskante situaties te fotograferen zonder door de zoeker te kijken. Zo creëerde hij een uniek verslag van het surreële leven in communistisch Roemenië, dat pas in 1993 kon worden geopenbaard.

  

• GREY DAILY-LIFE UNDER COMMUNISM (Roemenië, jaren tachtig)

  

• GREY DAILY-LIFE UNDER COMMUNISM (Roemenië, jaren tachtig)

  

• GREY DAILY-LIFE UNDER COMMUNISM (Roemenië, jaren tachtig)

  

• GREY DAILY-LIFE UNDER COMMUNISM (Roemenië, jaren tachtig)

  

Uladzimir Parfianok

Uladzimir Parfianok

PERSONA NON GRATA (Wit-Rusland, eind jaren tachtig)

Eind jaren tachtig portretteerde de Wit-Rus Uladzimir Parfianok zo'n 25 landgenoten. Het ging om mensen die niet pasten in het communistische systeem, hoewel ze erin waren geboren en erin moesten functioneren. Volgens Parfianok correspondeert de mate waarin ze zich letterlijk blootgeven met de mate waarin ze dat figuurlijk doen. De meeste foto's zijn gemaakt in de woningen van de geportretteerden, zonder toevoeging van decorstukken. Een aantal modellen bedacht zelf de wijze van portretteren, zoals de man die met een gasmasker op de krant Sovietskaya Kultura leest. Parfianok gebruikte een analoge camera en kleurde en bekraste de foto's met de hand. Het resultaat is even uniek als de personen die erop zijn vastgelegd.

Uladzimir Parfianok >>

• PERSONA NON GRATA (Wit-Rusland, eind jaren tachtig)

  Eind jaren tachtig portretteerde de Wit-Rus Uladzimir Parfianok zo'n 25 landgenoten. Het ging om mensen die niet pasten in het communistische systeem, hoewel ze erin waren geboren en erin moesten functioneren. Volgens Parfianok correspondeert de mate waarin ze zich letterlijk blootgeven met de mate waarin ze dat figuurlijk doen. De meeste foto's zijn gemaakt in de woningen van de geportretteerden, zonder toevoeging van decorstukken. Een aantal modellen bedacht zelf de wijze van portretteren, zoals de man die met een gasmasker op de krant Sovietskaya Kultura leest. Parfianok gebruikte een analoge camera en kleurde en bekraste de foto's met de hand. Het resultaat is even uniek als de personen die erop zijn vastgelegd.

  

• PERSONA NON GRATA (Wit-Rusland, eind jaren tachtig)

  

• PERSONA NON GRATA (Wit-Rusland, eind jaren tachtig)

  

• PERSONA NON GRATA (Wit-Rusland, eind jaren tachtig)

  

• PERSONA NON GRATA (Wit-Rusland, eind jaren tachtig)

  

Jano Pavlík

Jano Pavlík

ERNEST & ALICIA (Tsjecho-Slowakije, 1982-1988)

Begin jaren tachtig experimenteerde een groep Praagse fotografiestudenten - later bekend als de Slowaakse New Wave - met zaken als enscenering, meervoudige belichting en het manipuleren van foto's en negatieven. Het meest originele lid was Jano Pavlík. Met zijn uitzinnige concepten ontsnapte hij aan de alledaagse werkelijkheid, die werd gekenmerkt door gevoelens van machteloosheid en apathie. Een van zijn bekendste projecten is Ernest & Alicia. In dit beeldverhaal spelen verschillende modellen dezelfde man en vrouw. Hoewel archetypisch als Adam en Eva, bevinden Ernest en Alicia zich allesbehalve in het paradijs. Ernest staat vaak zonder hoofd op de foto, Alicia wordt vooral als onbereikbaar object gepresenteerd. Onderliggende thema's in dit existentiële werk zijn zelfhaat, bestraffing en het verlangen te ontsnappen. Pavlík bewerkte de afdrukken met balpen en viltstift. Zo ontkende hij het duplicerende karakter van de fotografie en gaf hij elke foto een unieke aanblik.

Jano Pavlík >>

• ERNEST & ALICIA (Tsjecho-Slowakije, 1982-1988)

  Begin jaren tachtig experimenteerde een groep Praagse fotografiestudenten - later bekend als de Slowaakse New Wave - met zaken als enscenering, meervoudige belichting en het manipuleren van foto's en negatieven. Het meest originele lid was Jano Pavlík. Met zijn uitzinnige concepten ontsnapte hij aan de alledaagse werkelijkheid, die werd gekenmerkt door gevoelens van machteloosheid en apathie. Een van zijn bekendste projecten is Ernest & Alicia. In dit beeldverhaal spelen verschillende modellen dezelfde man en vrouw. Hoewel archetypisch als Adam en Eva, bevinden Ernest en Alicia zich allesbehalve in het paradijs. Ernest staat vaak zonder hoofd op de foto, Alicia wordt vooral als onbereikbaar object gepresenteerd. Onderliggende thema's in dit existentiële werk zijn zelfhaat, bestraffing en het verlangen te ontsnappen. Pavlík bewerkte de afdrukken met balpen en viltstift. Zo ontkende hij het duplicerende karakter van de fotografie en gaf hij elke foto een unieke aanblik.

  

• ERNEST & ALICIA (Tsjecho-Slowakije, 1982-1988)

  

• ERNEST & ALICIA (Tsjecho-Slowakije, 1982-1988)

  

• ERNEST & ALICIA (Tsjecho-Slowakije, 1982-1988)

  

• ERNEST & ALICIA (Tsjecho-Slowakije, 1982-1988)

  

Yevgeniy Pavlov

Yevgeniy Pavlov

THE SEVENTIES (Oekraïne, 1974-1978)

In 1971 werd in de Sovjet-Unie Vremya opgericht, een collectief dat zich bezighield met subversieve fotografie. Yevgeniy Pavlov was een van de initiatiefnemers. Hij wilde met artistieke fotografie mensen wakker schudden en taboes doorbreken. Voor het sovjetregime was fotografie uitsluitend een middel voor propaganda - kunstfotografie bestond officieel niet. Met hun fotografische experimenten liepen Pavlov en zijn collega's dan ook het risico te worden vervolgd. Twee keer vernietigde Pavlov om die reden zijn negatieven. Maar dat vond hij de vrijheid die de fotografie hem bood meer dan waard. In zijn non-conformistische beelden raakte hij aan taboes als naaktfotografie en metafysica. Een eerste expositie met werk van Pavlov in 1982 werd op last van de autoriteiten meteen na de vernissage gesloten.

Yevgeniy Pavlov >>

• THE SEVENTIES (Oekraïne, 1974-1978)

  In 1971 werd in de Sovjet-Unie Vremya opgericht, een collectief dat zich bezighield met subversieve fotografie. Yevgeniy Pavlov was een van de initiatiefnemers. Hij wilde met artistieke fotografie mensen wakker schudden en taboes doorbreken. Voor het sovjetregime was fotografie uitsluitend een middel voor propaganda - kunstfotografie bestond officieel niet. Met hun fotografische experimenten liepen Pavlov en zijn collega's dan ook het risico te worden vervolgd. Twee keer vernietigde Pavlov om die reden zijn negatieven. Maar dat vond hij de vrijheid die de fotografie hem bood meer dan waard. In zijn non-conformistische beelden raakte hij aan taboes als naaktfotografie en metafysica. Een eerste expositie met werk van Pavlov in 1982 werd op last van de autoriteiten meteen na de vernissage gesloten.

  

• THE SEVENTIES (Oekraïne, 1974-1978)

  

• THE SEVENTIES (Oekraïne, 1974-1978)

  

• THE SEVENTIES (Oekraïne, 1974-1978)

  

• THE SEVENTIES (Oekraïne, 1974-1978)

  

Stano Pekár

Stano Pekár

ZONDER TITEL (Tsjecho-Slowakije, 1975-1981)

In het Tsjecho-Slowakije van de jaren zeventig wist één groep zich grotendeels aan de socialistische dictatuur te onttrekken: de studenten. In de beschutting van de campus gaven ze zich over aan hun eigen vorm van collectivisme, ver weg van hun geplaagde ouders en de staatsgereguleerde maatschappij. De alom aanwezige politiek zagen zij als een onvermijdelijke vorm van folklore. De westerse souvenirs die studenten overal lieten rondslingeren waren illustraties van hun vrijere opvattingen en mogelijkheden. Zo werd de campus bij uitstek de plek waar de romantisering van het Westen vorm kreeg. Stano Pekár was een van de fotografen die, met de levensvreugde en vrijmoedigheid van zijn onderwerp, deze jeugdcultuur documenteerde.

Stano Pekár >>

• ZONDER TITEL (Tsjecho-Slowakije, 1975-1981)

  In het Tsjecho-Slowakije van de jaren zeventig wist één groep zich grotendeels aan de socialistische dictatuur te onttrekken: de studenten. In de beschutting van de campus gaven ze zich over aan hun eigen vorm van collectivisme, ver weg van hun geplaagde ouders en de staatsgereguleerde maatschappij. De alom aanwezige politiek zagen zij als een onvermijdelijke vorm van folklore. De westerse souvenirs die studenten overal lieten rondslingeren waren illustraties van hun vrijere opvattingen en mogelijkheden. Zo werd de campus bij uitstek de plek waar de romantisering van het Westen vorm kreeg. Stano Pekár was een van de fotografen die, met de levensvreugde en vrijmoedigheid van zijn onderwerp, deze jeugdcultuur documenteerde.

  

• ZONDER TITEL (Tsjecho-Slowakije, 1975-1981)

  

• ZONDER TITEL (Tsjecho-Slowakije, 1975-1981)

  

• ZONDER TITEL (Tsjecho-Slowakije, 1975-1981)

  

• ZONDER TITEL (Tsjecho-Slowakije, 1975-1981)

  

Erasmus Schröter

Erasmus Schröter

INFRARED NIGHT SHOTS (DDR, 1980-1982)

Het culturele en politieke klimaat in de DDR van begin jaren tachtig was verstikkend. Kunstuitingen werden alleen toegestaan als zij optimistische burgers toonden die eensgezind aan de opbouw van de socialistische samenleving werkten. De Oost-Duitse fotograaf Erasmus Schröter probeerde met zijn fotoserie Infrared Night Shots de sombere sfeer onder de bevolking in de DDR te verbeelden. Met een infraroodcamera en onzichtbaar flitslicht fotografeerde hij mensen in grote donkere ruimten - eenzaam, in zichzelf gekeerd, zonder richting of perspectief. Met deze heimelijke wijze van fotograferen wilde Schröter ook impliciete kritiek leveren op de staat die haar bevolking op een gelijksoortige manier in de gaten hield. Om de censuur te ontwijken werden de foto's alleen binnen de Leipziger Kunsthochschule of bij mensen thuis vertoond.

Erasmus Schröter >>

• INFRARED NIGHT SHOTS (DDR, 1980-1982)

  Het culturele en politieke klimaat in de DDR van begin jaren tachtig was verstikkend. Kunstuitingen werden alleen toegestaan als zij optimistische burgers toonden die eensgezind aan de opbouw van de socialistische samenleving werkten. De Oost-Duitse fotograaf Erasmus Schröter probeerde met zijn fotoserie Infrared Night Shots de sombere sfeer onder de bevolking in de DDR te verbeelden. Met een infraroodcamera en onzichtbaar flitslicht fotografeerde hij mensen in grote donkere ruimten - eenzaam, in zichzelf gekeerd, zonder richting of perspectief. Met deze heimelijke wijze van fotograferen wilde Schröter ook impliciete kritiek leveren op de staat die haar bevolking op een gelijksoortige manier in de gaten hield. Om de censuur te ontwijken werden de foto's alleen binnen de Leipziger Kunsthochschule of bij mensen thuis vertoond.

  

• INFRARED NIGHT SHOTS (DDR, 1980-1982)

  

• INFRARED NIGHT SHOTS (DDR, 1980-1982)

  

• INFRARED NIGHT SHOTS (DDR, 1980-1982)

  

• INFRARED NIGHT SHOTS (DDR, 1980-1982)

  

Gundula Schulze Eldowy

Gundula Schulze Eldowy

ARBEIT (DDR, 1985-1988)

Volgens de staatsideologie moesten arbeiders in de DDR als trotse en zelfbewuste helden worden geportretteerd. Zij waren het immers die de grondslag legden voor de nieuwe communistische samenleving. Gundula Schulze Eldowy wilde dit beeld nuanceren. Ze fotografeerde arbeiders in de omstandigheden waarin zij hun werk daadwerkelijk verrichtten. In de praktijk ging het vaak om werkzaamheden die te midden van stof en vuil en in gebrekkig licht moesten worden uitgevoerd. Ongemakkelijke posities, al dan niet bij zware machines, waren geen uitzondering. Ondanks de vaak onmenselijke werkomstandigheden ogen de arbeiders ongebroken. Hun afgepeigerde uiterlijk toont een vastberaden behoud van menselijke waardigheid.

Gundula Schulze Eldowy >>

• ARBEIT (DDR, 1985-1988)

  Volgens de staatsideologie moesten arbeiders in de DDR als trotse en zelfbewuste helden worden geportretteerd. Zij waren het immers die de grondslag legden voor de nieuwe communistische samenleving. Gundula Schulze Eldowy wilde dit beeld nuanceren. Ze fotografeerde arbeiders in de omstandigheden waarin zij hun werk daadwerkelijk verrichtten. In de praktijk ging het vaak om werkzaamheden die te midden van stof en vuil en in gebrekkig licht moesten worden uitgevoerd. Ongemakkelijke posities, al dan niet bij zware machines, waren geen uitzondering. Ondanks de vaak onmenselijke werkomstandigheden ogen de arbeiders ongebroken. Hun afgepeigerde uiterlijk toont een vastberaden behoud van menselijke waardigheid.

  

• ARBEIT (DDR, 1985-1988)

  

• ARBEIT (DDR, 1985-1988)

  

• ARBEIT (DDR, 1985-1988)

  

Vladimir Shakhlevich

Vladimir Shakhlevich

PORTRAIT FOR THE KOLKHOZ’S BOARD OF HONOR (Wit-Rusland, 1980/1989)

In 1980 fotografeerde Vladimir Shakhlevich de leiders van de collectieve boerderij Rode Vaandel. De foto's waren bestemd voor een eregalerij en werden vlakbij het huis of op de werkplek van de geportretteerden gemaakt. Op de foto's zijn serieuze, trotse mensen in hun netste kleren te zien. Sommige dragen een onderscheiding voor hun arbeidsverdiensten. Achter hen wordt een doek omhoog gehouden dat na het bijsnijden van de afdruk voor een egale achtergrond zorgde. In 1989 drukte Shakhlevich de foto's opnieuw af, zonder ze bij te snijden. Zo is te zien waar en hoe de foto's tot stand kwamen en ligt de nadruk op het geconstrueerde karakter.

Vladimir Shakhlevich >>

• PORTRAIT FOR THE KOLKHOZ’S BOARD OF HONOR (Wit-Rusland, 1980/1989)

  In 1980 fotografeerde Vladimir Shakhlevich de leiders van de collectieve boerderij Rode Vaandel. De foto's waren bestemd voor een eregalerij en werden vlakbij het huis of op de werkplek van de geportretteerden gemaakt. Op de foto's zijn serieuze, trotse mensen in hun netste kleren te zien. Sommige dragen een onderscheiding voor hun arbeidsverdiensten. Achter hen wordt een doek omhoog gehouden dat na het bijsnijden van de afdruk voor een egale achtergrond zorgde. In 1989 drukte Shakhlevich de foto's opnieuw af, zonder ze bij te snijden. Zo is te zien waar en hoe de foto's tot stand kwamen en ligt de nadruk op het geconstrueerde karakter.

  

• PORTRAIT FOR THE KOLKHOZ’S BOARD OF HONOR (Wit-Rusland, 1980/1989)

  

• PORTRAIT FOR THE KOLKHOZ’S BOARD OF HONOR (Wit-Rusland, 1980/1989)

  

• PORTRAIT FOR THE KOLKHOZ’S BOARD OF HONOR (Wit-Rusland, 1980/1989)

  

• PORTRAIT FOR THE KOLKHOZ’S BOARD OF HONOR (Wit-Rusland, 1980/1989)

  

Vytautas Stanionis

Vytautas Stanionis

FESTIVALS (Litouwen, 1957-1959)

Vytautas Stanionis begon zijn carrière als fotograaf in 1946. In opdracht van de Litouwse autoriteiten maakte hij pasfoto's voor het zojuist geïntroduceerde sovjetpaspoort. Daarna werkte hij als fotojournalist voor verschillende Litouwse kranten en magazines. Ook publiceerde hij in de jaren vijftig en zestig een aantal fotoboeken. De foto's van Stanionis geven een beeld van het naoorlogse Litouwen. Dat heeft de hoop uit de tijd van het interbellum ingeruild voor nostalgie en onverschilligheid. Door het sovjetregime ingestelde rituelen en vieringen werden dan ook lusteloos of met geveinsde interesse uitgevoerd.Tijdens het maken van FESTIVALS streden Litouwse partizanen nog steeds tegen de Russische bezetter, die opstandelingen meedogenloos vervolgde.

Vytautas Stanionis >>

• FESTIVALS (Litouwen, 1957-1959)

  Vytautas Stanionis begon zijn carrière als fotograaf in 1946. In opdracht van de Litouwse autoriteiten maakte hij pasfoto's voor het zojuist geïntroduceerde sovjetpaspoort. Daarna werkte hij als fotojournalist voor verschillende Litouwse kranten en magazines. Ook publiceerde hij in de jaren vijftig en zestig een aantal fotoboeken. De foto's van Stanionis geven een beeld van het naoorlogse Litouwen. Dat heeft de hoop uit de tijd van het interbellum ingeruild voor nostalgie en onverschilligheid. Door het sovjetregime ingestelde rituelen en vieringen werden dan ook lusteloos of met geveinsde interesse uitgevoerd.Tijdens het maken van FESTIVALS streden Litouwse partizanen nog steeds tegen de Russische bezetter, die opstandelingen meedogenloos vervolgde.

  

• FESTIVALS (Litouwen, 1957-1959)

  

• FESTIVALS (Litouwen, 1957-1959)

  

• FESTIVALS (Litouwen, 1957-1959)

  

• FESTIVALS (Litouwen, 1957-1959)

  

Jane Stravs

Jane Stravs

80’S (Joegoslavië, 1982)

Na de dood van maarschalk Tito in 1980 kreeg Joegoslavië een vrijer cultureel klimaat. Dat maakte de weg vrij voor undergroundkunstenaars die experimenteerden met video, theater en muziek. Jane Stravs, destijds zeventien jaar, was geïmponeerd door de vitaliteit en rebelse houding van deze beweging in zijn thuisland Slovenië, dat toen nog een onderdeel van de Joegoslavische federatie was. Vanuit zijn enthousiasme legde hij de undergroundscene op foto vast, zonder te beseffen iconische beelden te produceren. Zo registreerde hij in 1982 de eerste optredens van de postpunkband Laibach, destijds verboden vanwege haar flirt met fascistische symboliek. Zanger Tomaz Hostnik, boegbeeld van de artistieke explosie in Slovenië, maakte nog hetzelfde jaar een eind aan zijn leven.

Jane Stravs >>

• 80’S (Joegoslavië, 1982)

  Na de dood van maarschalk Tito in 1980 kreeg Joegoslavië een vrijer cultureel klimaat. Dat maakte de weg vrij voor undergroundkunstenaars die experimenteerden met video, theater en muziek. Jane Stravs, destijds zeventien jaar, was geïmponeerd door de vitaliteit en rebelse houding van deze beweging in zijn thuisland Slovenië, dat toen nog een onderdeel van de Joegoslavische federatie was. Vanuit zijn enthousiasme legde hij de undergroundscene op foto vast, zonder te beseffen iconische beelden te produceren. Zo registreerde hij in 1982 de eerste optredens van de postpunkband Laibach, destijds verboden vanwege haar flirt met fascistische symboliek. Zanger Tomaz Hostnik, boegbeeld van de artistieke explosie in Slovenië, maakte nog hetzelfde jaar een eind aan zijn leven.

  

• 80’S (Joegoslavië, 1982)

  

• 80’S (Joegoslavië, 1982)

  

Antanas Sutkus

Antanas Sutkus

ZONDER TITEL (Litouwen, 1959-1999)

Al jong maakte de Litouwse fotograaf Antanas Sutkus kennis met de wreedheid van het communistische systeem. Zijn vader pleegde zelfmoord, zijn moeder vluchtte naar het Westen en liet Antanas bij zijn grootouders achter. Desondanks moest hij zich als 'sovjetfotograaf' richten op het zonnige leven dat zogenaamd onder het communisme tot stand kwam. Hij omzeilde deze regel door veel op het platteland te fotograferen, waar minder toezicht was. Ook bood de vermeende loyaliteit van Litouwen aan de Sovjet-Unie extra speelruimte. Zo kon Sutkus het dagelijks leven in Litouwen documenteren, dat allesbehalve zonnig was. Hij was evenwel wijs genoeg dit werk - zoals een reportage over een school voor blinde kinderen - niet te publiceren of te exposeren. Toen zijn foto 'Pionier' in 1970 een belangrijke westerse prijs won, werd hij in klachten aan het Centraal Comité de 'fotograferende Solzjenitsyn' genoemd. Hoewel deze titel niet zonder gevaar was, groeide Sutkus snel uit tot de beroemdste fotograaf van zijn land.

Antanas Sutkus >>

• ZONDER TITEL (Litouwen, 1959-1999)

  Al jong maakte de Litouwse fotograaf Antanas Sutkus kennis met de wreedheid van het communistische systeem. Zijn vader pleegde zelfmoord, zijn moeder vluchtte naar het Westen en liet Antanas bij zijn grootouders achter. Desondanks moest hij zich als 'sovjetfotograaf' richten op het zonnige leven dat zogenaamd onder het communisme tot stand kwam. Hij omzeilde deze regel door veel op het platteland te fotograferen, waar minder toezicht was. Ook bood de vermeende loyaliteit van Litouwen aan de Sovjet-Unie extra speelruimte. Zo kon Sutkus het dagelijks leven in Litouwen documenteren, dat allesbehalve zonnig was. Hij was evenwel wijs genoeg dit werk - zoals een reportage over een school voor blinde kinderen - niet te publiceren of te exposeren. Toen zijn foto 'Pionier' in 1970 een belangrijke westerse prijs won, werd hij in klachten aan het Centraal Comité de 'fotograferende Solzjenitsyn' genoemd. Hoewel deze titel niet zonder gevaar was, groeide Sutkus snel uit tot de beroemdste fotograaf van zijn land.

  

• ZONDER TITEL (Litouwen, 1959-1999)

  

• ZONDER TITEL (Litouwen, 1959-1999)

  

• ZONDER TITEL (Litouwen, 1959-1999)

  

• ZONDER TITEL (Litouwen, 1959-1999)

  

Miro Svolík

Miro Svolík

ONE BODY ONE SOUL (Tsjecho-Slowakije 1985-1986)

Met onder meer Jano Pavlík - eveneens opgenomen in Behind Walls - behoort Miro Svolík tot de Slowaakse New Wave. Deze jonge groep fotografen verliet begin jaren tachtig Slowakije voor een studie aan de Praagse kunstacademie. Hun vrije en onafhankelijke geest leidde tot uitzinnige fotografische experimenten. Vooral de enscenering met behulp van vrienden werd een dankbaar instrument. Svolík koos hierbij voor een opmerkelijk camerastandpunt. Door de grond met enige afstand van bovenaf te fotograferen kon hij deze als decor gebruiken voor zijn humoristische en fantasierijke beeldverhalen. Het resultaat voorzag hij van even ironische als poëtische titels als 'After my death, I went to heaven and from there, I now look down on all of you.'

Miro Svolík >>

• ONE BODY ONE SOUL (Tsjecho-Slowakije 1985-1986)

  Met onder meer Jano Pavlík - eveneens opgenomen in Behind Walls - behoort Miro Svolík tot de Slowaakse New Wave. Deze jonge groep fotografen verliet begin jaren tachtig Slowakije voor een studie aan de Praagse kunstacademie. Hun vrije en onafhankelijke geest leidde tot uitzinnige fotografische experimenten. Vooral de enscenering met behulp van vrienden werd een dankbaar instrument. Svolík koos hierbij voor een opmerkelijk camerastandpunt. Door de grond met enige afstand van bovenaf te fotograferen kon hij deze als decor gebruiken voor zijn humoristische en fantasierijke beeldverhalen. Het resultaat voorzag hij van even ironische als poëtische titels als 'After my death, I went to heaven and from there, I now look down on all of you.'

  

• ONE BODY ONE SOUL (Tsjecho-Slowakije 1985-1986)

  

• ONE BODY ONE SOUL (Tsjecho-Slowakije 1985-1986)

  

• ONE BODY ONE SOUL (Tsjecho-Slowakije 1985-1986)

  

• ONE BODY ONE SOUL (Tsjecho-Slowakije 1985-1986)

  

Lenke Szilágyi

Lenke Szilágyi

VIEWPOINT STATION (Hongarije, Kroatië, 1985-1989)

Lenke Szilágyi maakte in de jaren tachtig naam als eigenzinnig fotografe. Hoewel haar werk spontaan oogt, gaat het vaak om de registratie van een performance. Centraal in haar fotografie staat het lot van de mens. In een scherp zwart-wit contrast documenteert ze vluchtige, bijna niet te vangen momenten van het menselijk bestaan. Het melancholische resultaat legt de nadruk op de eenzaamheid en verlorenheid van het individu. Dat kan eenvoudig als impliciete kritiek worden gezien op het leven in een op collectivisme gericht systeem. Toch was Szilágyi bewust nooit politiek actief. 'Strijd en dogmatisme zijn wezensvreemd aan mijn persoonlijkheid', zegt de fotografe. 'Als ik dan toch een kant moet kiezen, dan die van de cultuur en de tolerantie.'

Lenke Szilágyi >>

• VIEWPOINT STATION (Hongarije, Kroatië, 1985-1989)

  Lenke Szilágyi maakte in de jaren tachtig naam als eigenzinnig fotografe. Hoewel haar werk spontaan oogt, gaat het vaak om de registratie van een performance. Centraal in haar fotografie staat het lot van de mens. In een scherp zwart-wit contrast documenteert ze vluchtige, bijna niet te vangen momenten van het menselijk bestaan. Het melancholische resultaat legt de nadruk op de eenzaamheid en verlorenheid van het individu. Dat kan eenvoudig als impliciete kritiek worden gezien op het leven in een op collectivisme gericht systeem. Toch was Szilágyi bewust nooit politiek actief. 'Strijd en dogmatisme zijn wezensvreemd aan mijn persoonlijkheid', zegt de fotografe. 'Als ik dan toch een kant moet kiezen, dan die van de cultuur en de tolerantie.'

  

• Viewpoint Station

  

• VIEWPOINT STATION (Hongarije, Kroatië, 1985-1989)

  

• VIEWPOINT STATION (Hongarije, Kroatië, 1985-1989)

  

• VIEWPOINT STATION (Hongarije, Kroatië, 1985-1989)

  

Usha Tsonkova

Usha Tsonkova

HOMMAGE TO RODCHENKO (Bulgarije, 1989)

In de begindagen van de Sovjet-Unie was Alexandr Rodchenko een vooraanstaand figuur in de Russische avant-garde. Zijn fotocollages en ongebruikelijke camerastandpunten maakten hem tot pionier op fotografisch gebied. In de jaren dertig raakte hij bij het sovjetregime uit de gratie. Zijn artistieke experimenten zouden de sovjetidealen veel minder helder uitdragen dan het sociaal-realisme. Rodchenko ging conventioneler werk maken, zoals fotoboeken van partijbonzen. Na zijn dood bleek hij daarin de gezichten van slachtoffers van zuiveringen te hebben zwartgekleurd. Usha Tsonkova liet zich door Rodchenko inspireren tot een serie krantenknipsels en fotokopieën waarop vroegere Bulgaarse partijbonzen onherkenbaar zijn gemaakt. De rode en zwarte elementen geven het idee van een overlijdensbericht op een prikbord. Hommage to Rodchenko bekritiseert het communistische systeem. Toch werd de serie niet verboden: door het abstracte karakter ontging het regime de boodschap.

Usha Tsonkova >>

• HOMMAGE TO RODCHENKO (Bulgarije, 1989)

  In de begindagen van de Sovjet-Unie was Alexandr Rodchenko een vooraanstaand figuur in de Russische avant-garde. Zijn fotocollages en ongebruikelijke camerastandpunten maakten hem tot pionier op fotografisch gebied. In de jaren dertig raakte hij bij het sovjetregime uit de gratie. Zijn artistieke experimenten zouden de sovjetidealen veel minder helder uitdragen dan het sociaal-realisme. Rodchenko ging conventioneler werk maken, zoals fotoboeken van partijbonzen. Na zijn dood bleek hij daarin de gezichten van slachtoffers van zuiveringen te hebben zwartgekleurd. Usha Tsonkova liet zich door Rodchenko inspireren tot een serie krantenknipsels en fotokopieën waarop vroegere Bulgaarse partijbonzen onherkenbaar zijn gemaakt. De rode en zwarte elementen geven het idee van een overlijdensbericht op een prikbord. Hommage to Rodchenko bekritiseert het communistische systeem. Toch werd de serie niet verboden: door het abstracte karakter ontging het regime de boodschap.

  

• HOMMAGE TO RODCHENKO (Bulgarije, 1989)

  

• HOMMAGE TO RODCHENKO (Bulgarije, 1989)

  

Nikola Vucemilovic

Nikola Vucemilovic

ZONDER TITEL (Joegoslavië, 1955-1965)

Nadat hij in de Tweede Wereldoorlog naam had gemaakt als partizaan en oorlogsfotograaf, ging Nikola Vucemilovic in 1947 fotograferen voor de Joegoslavische marine. In de jaren daarna registreerde hij het Joegoslavische zeeleven in onder meer de Middellandse Zee, het Verre Oosten en Afrika. Naast zijn officiële activiteiten was Vucemilovic autonoom fotograaf. Ook het resultaat hiervan kon hij probleemloos exposeren. Dat lag niet alleen aan zijn positie als marinefotograaf, maar ook aan de status van fotografie in Joegoslavië. Als 'toegepaste kunst' viel dit medium niet onder de censuur, in tegenstelling tot autonoom geachte kunstvormen als film, theater en literatuur.

Nikola Vucemilovic >>

• ZONDER TITEL (Joegoslavië, 1955-1965)

  Nadat hij in de Tweede Wereldoorlog naam had gemaakt als partizaan en oorlogsfotograaf, ging Nikola Vucemilovic in 1947 fotograferen voor de Joegoslavische marine. In de jaren daarna registreerde hij het Joegoslavische zeeleven in onder meer de Middellandse Zee, het Verre Oosten en Afrika. Naast zijn officiële activiteiten was Vucemilovic autonoom fotograaf. Ook het resultaat hiervan kon hij probleemloos exposeren. Dat lag niet alleen aan zijn positie als marinefotograaf, maar ook aan de status van fotografie in Joegoslavië. Als 'toegepaste kunst' viel dit medium niet onder de censuur, in tegenstelling tot autonoom geachte kunstvormen als film, theater en literatuur.

  

• ZONDER TITEL (Joegoslavië, 1955-1965)

  

• ZONDER TITEL (Joegoslavië, 1955-1965)

  

• ZONDER TITEL (Joegoslavië, 1955-1965)

  

• ZONDER TITEL (Joegoslavië, 1955-1965)

  

Krzysztof Cichosz

Krzysztof Cichosz

POST-REPORT (Polen, 1981-1985)

Begin jaren tachtig creëerde Krzysztof Cichosz met collages van bestaande foto's zijn persoonlijke protest tegen de politieke ontwikkelingen in Polen. Het resultaat richtte zich op de belangrijkste gebeurtenissen in deze tijd, zoals de massale protesten tegen het totalitaire regime, het vastzetten van belangrijke oppositieleden en de dood van opstandige scheepsarbeiders. Cichosz voorzag de foto's van een eigen symboliek. Zo verwijderde hij delen als referentie aan de verdwijning van gearresteerde oppositieleden. Hij noemde de serie 'Po-reportaz', letterlijk 'naverslag'. Hoewel Cichosz met de collages al in 1981 een belangrijke Poolse fotoprijs won, mochten ze - zoals alle kritische foto's - in eerste instantie niet worden geëxposeerd. Dat kon pas na 1985, toen het communistische regime de teugels enigszins liet vieren.

Krzysztof Cichosz >>

• POST-REPORT (Polen, 1981-1985)

  Begin jaren tachtig creëerde Krzysztof Cichosz met collages van bestaande foto's zijn persoonlijke protest tegen de politieke ontwikkelingen in Polen. Het resultaat richtte zich op de belangrijkste gebeurtenissen in deze tijd, zoals de massale protesten tegen het totalitaire regime, het vastzetten van belangrijke oppositieleden en de dood van opstandige scheepsarbeiders. Cichosz voorzag de foto's van een eigen symboliek. Zo verwijderde hij delen als referentie aan de verdwijning van gearresteerde oppositieleden. Hij noemde de serie 'Po-reportaz', letterlijk 'naverslag'. Hoewel Cichosz met de collages al in 1981 een belangrijke Poolse fotoprijs won, mochten ze - zoals alle kritische foto's - in eerste instantie niet worden geëxposeerd. Dat kon pas na 1985, toen het communistische regime de teugels enigszins liet vieren.

  

• POST-REPORT (Polen, 1981-1985)

  

• POST-REPORT (Polen, 1981-1985)

  

Garo Keshishian

Garo Keshishian

LABOUR TROOPS (Bulgarije, 1981-1994)

Van 1929 tot 2000 kende Bulgarije de zogeheten Arbeidstroepen. Deze gemilitariseerde arbeidskrachten moesten gedurende twee tot drie jaar zeer zwaar werk verrichten. Er werd geen loon uitbetaald en de leefomstandigheden waren te vergelijken met die in een gevangenis. Dienstplichtig waren vooral politieke dissidenten en minderheidsgroepen als zigeuners en etnische Turken. In 1981 kreeg Garo Keshishian door een combinatie van doorzettingsvermogen, persoonlijke contacten en geluk toestemming een fotoserie over de Arbeidstroepen te maken. Hij won het vertrouwen van de arbeiders en wist zo hun dagelijkse strijd voor het behoud van hun menselijke waardigheid onder inhumane omstandigheden vast te leggen. Door low profile te opereren, kon hij de Arbeidstroepen gedurende dertien jaar fotograferen.

Garo Keshishian >>

• LABOUR TROOPS (Bulgarije, 1981-1994)

  Van 1929 tot 2000 kende Bulgarije de zogeheten Arbeidstroepen. Deze gemilitariseerde arbeidskrachten moesten gedurende twee tot drie jaar zeer zwaar werk verrichten. Er werd geen loon uitbetaald en de leefomstandigheden waren te vergelijken met die in een gevangenis. Dienstplichtig waren vooral politieke dissidenten en minderheidsgroepen als zigeuners en etnische Turken. In 1981 kreeg Garo Keshishian door een combinatie van doorzettingsvermogen, persoonlijke contacten en geluk toestemming een fotoserie over de Arbeidstroepen te maken. Hij won het vertrouwen van de arbeiders en wist zo hun dagelijkse strijd voor het behoud van hun menselijke waardigheid onder inhumane omstandigheden vast te leggen. Door low profile te opereren, kon hij de Arbeidstroepen gedurende dertien jaar fotograferen.

  

• LABOUR TROOPS (Bulgarije, 1981-1994)

  

• LABOUR TROOPS (Bulgarije, 1981-1994)

  

• LABOUR TROOPS (Bulgarije, 1981-1994)

  

• LABOUR TROOPS (Bulgarije, 1981-1994)

  

Jiri Hanke

Jiri Hanke

VIEWS FROM THE WINDOW OF MY FLAT (Tsjecho-Slowakije/Tsjechië, 1981-2003)

Tussen 10 september 1981 en 10 januari 2003 nam JiÅ™í Hanke op willekeurige momenten foto's vanuit het raam van zijn appartement. Hij richtte zich daarbij steeds op ongeveer hetzelfde punt, een straat met aan weerszijden een stoep in de tot 1993 Tsjecho-Slowaakse en daarna Tsjechische stad Kladno. Elke scène zegt iets over het politieke klimaat waarin de foto is gemaakt. Hanke nam de foto's op verschillende tijdstippen en in verschillende seizoenen. Daardoor verandert de doorsnee straat onder zijn appartement in Kladno in een barometer voor het dagelijks leven in de stad. Uiteindelijk maakte Hanke zo'n 130 foto's vanuit zijn raam.

Jiri Hanke >>

• VIEWS FROM THE WINDOW OF MY FLAT (Tsjecho-Slowakije/Tsjechië, 1981-2003)

  Tussen 10 september 1981 en 10 januari 2003 nam Jiří Hanke op willekeurige momenten foto's vanuit het raam van zijn appartement. Hij richtte zich daarbij steeds op ongeveer hetzelfde punt, een straat met aan weerszijden een stoep in de tot 1993 Tsjecho-Slowaakse en daarna Tsjechische stad Kladno. Elke scène zegt iets over het politieke klimaat waarin de foto is gemaakt. Hanke nam de foto's op verschillende tijdstippen en in verschillende seizoenen. Daardoor verandert de doorsnee straat onder zijn appartement in Kladno in een barometer voor het dagelijks leven in de stad. Uiteindelijk maakte Hanke zo'n 130 foto's vanuit zijn raam.

  

• VIEWS FROM THE WINDOW OF MY FLAT (Tsjecho-Slowakije/Tsjechië, 1981-2003)

  

• VIEWS FROM THE WINDOW OF MY FLAT (Tsjecho-Slowakije/Tsjechië, 1981-2003)

  

• VIEWS FROM THE WINDOW OF MY FLAT (Tsjecho-Slowakije/Tsjechië, 1981-2003)

  

• VIEWS FROM THE WINDOW OF MY FLAT (Tsjecho-Slowakije/Tsjechië, 1981-2003)

  

Alen Aligrudic

Alen Aligrudic

MONTENEGRO – THE YOUNGEST OLD NATION IN THE WORLD (Montenegro, 2007)

In 2006 riep Montenegro als een van de laatste republieken in voormalig Joegoslavië de onafhankelijkheid uit. Alen Aligrudic wilde de veranderingen na dit historische moment documenteren en reisde door het grotendeels lege land. Dat gaat volgens hem allesbehalve een bloeiende toekomst tegemoet.Vanaf de eerste dag van de onafhankelijkheid kopen buitenlandse investeerders land en onroerend goed op. Het mediterrane klimaat maakt de grond zo gewild dat de zucht naar snelle winst het plattelandsleven en de agrarische sector inmiddels heeft vernietigd. Tegelijkertijd verloopt de omschakeling naar een kennis- en diensteneconomie moeizaam. Ook verhuizen veel plattelandsbewoners naar de kust of de hoofdstad Podgorica. Zo raakt het platteland nog dunner bevolkt dan het al was.

Alen Aligrudic >>

• MONTENEGRO – THE YOUNGEST OLD NATION IN THE WORLD (Montenegro, 2007)

  In 2006 riep Montenegro als een van de laatste republieken in voormalig Joegoslavië de onafhankelijkheid uit. Alen Aligrudic wilde de veranderingen na dit historische moment documenteren en reisde door het grotendeels lege land. Dat gaat volgens hem allesbehalve een bloeiende toekomst tegemoet.Vanaf de eerste dag van de onafhankelijkheid kopen buitenlandse investeerders land en onroerend goed op. Het mediterrane klimaat maakt de grond zo gewild dat de zucht naar snelle winst het plattelandsleven en de agrarische sector inmiddels heeft vernietigd. Tegelijkertijd verloopt de omschakeling naar een kennis- en diensteneconomie moeizaam. Ook verhuizen veel plattelandsbewoners naar de kust of de hoofdstad Podgorica. Zo raakt het platteland nog dunner bevolkt dan het al was.

  

• MONTENEGRO – THE YOUNGEST OLD NATION IN THE WORLD (Montenegro, 2007)

  

• MONTENEGRO – THE YOUNGEST OLD NATION IN THE WORLD (Montenegro, 2007)

  

• MONTENEGRO – THE YOUNGEST OLD NATION IN THE WORLD (Montenegro, 2007)

  

• MONTENEGRO – THE YOUNGEST OLD NATION IN THE WORLD (Montenegro, 2007)

  

Balazs Gardi

Balazs Gardi

GYPSIES (Roemenië, Bulgarije, Hongarije, Albanië, Kosovo, 2005-2006)

Enkele decennia geleden waren nomadische zigeuners nog in heel Europa te vinden. Vandaag de dag is hun aantal drastisch afgenomen en hun leefgebied beperkt. De omslag kwam met het verdwijnen van het IJzeren Gordijn. Sindsdien zijn de relatief welvarende Roma en andere zigeunervolken vervallen tot extreme armoede. Ecologische, economische en politieke factoren bedreigen hun traditioneel geromantiseerde bestaan. Door discriminatie, gebrekkige scholing en het verdwijnen van industriële en agrarische staatsbedrijven kampen Oost-Europese zigeuners met massale werkloosheid, gezondheidsproblemen, analfabetisme en slechte woonomstandigheden. Velen proberen het hoofd boven water te houden met bedelen, laagbetaalde baantjes en traditionele zigeunerberoepen als houtsnijder en waarzegger.

Balazs Gardi >>

• GYPSIES (Roemenië, Bulgarije, Hongarije, Albanië, Kosovo, 2005-2006)

  Enkele decennia geleden waren nomadische zigeuners nog in heel Europa te vinden. Vandaag de dag is hun aantal drastisch afgenomen en hun leefgebied beperkt. De omslag kwam met het verdwijnen van het IJzeren Gordijn. Sindsdien zijn de relatief welvarende Roma en andere zigeunervolken vervallen tot extreme armoede. Ecologische, economische en politieke factoren bedreigen hun traditioneel geromantiseerde bestaan. Door discriminatie, gebrekkige scholing en het verdwijnen van industriële en agrarische staatsbedrijven kampen Oost-Europese zigeuners met massale werkloosheid, gezondheidsproblemen, analfabetisme en slechte woonomstandigheden. Velen proberen het hoofd boven water te houden met bedelen, laagbetaalde baantjes en traditionele zigeunerberoepen als houtsnijder en waarzegger.

  

• GYPSIES (Roemenië, Bulgarije, Hongarije, Albanië, Kosovo, 2005-2006)

  

• GYPSIES (Roemenië, Bulgarije, Hongarije, Albanië, Kosovo, 2005-2006)

  

• GYPSIES (Roemenië, Bulgarije, Hongarije, Albanië, Kosovo, 2005-2006)

  

• GYPSIES (Roemenië, Bulgarije, Hongarije, Albanië, Kosovo, 2005-2006)

  

Andrej Balco

Andrej Balco

SUBURBS (Slowakije, 2004)

Meer dan twee miljoen Slowaken – ruim een derde van de bevolking – woont in grote, blokvormige flatcomplexen. In de jaren zeventig bestond 97 procent van de Slowaakse nieuwbouw uit dergelijke woonblokken. Ter vergelijking: in Tsjechië ging het om zeventig procent, in Polen om vijftig. Andrej Balco fotografeerde het dagelijks leven in de Slowaakse flats. Hij vroeg zich af of de levens van de bewoners even gelijkvormig zijn als de gebouwen. Temidden van de kapotte brievenbussen en het vele beton trof hij verrassend gevarieerde en levendige taferelen aan. In de grijze, voorgefabriceerde wereld probeert iedereen zijn leven op zijn eigen manier van kleur te voorzien, waarbij traditie en hedendaags consumentisme hand in hand gaan.

Andrej Balco >>

• SUBURBS (Slowakije, 2004)

  Meer dan twee miljoen Slowaken – ruim een derde van de bevolking – woont in grote, blokvormige flatcomplexen. In de jaren zeventig bestond 97 procent van de Slowaakse nieuwbouw uit dergelijke woonblokken. Ter vergelijking: in Tsjechië ging het om zeventig procent, in Polen om vijftig. Andrej Balco fotografeerde het dagelijks leven in de Slowaakse flats. Hij vroeg zich af of de levens van de bewoners even gelijkvormig zijn als de gebouwen. Temidden van de kapotte brievenbussen en het vele beton trof hij verrassend gevarieerde en levendige taferelen aan. In de grijze, voorgefabriceerde wereld probeert iedereen zijn leven op zijn eigen manier van kleur te voorzien, waarbij traditie en hedendaags consumentisme hand in hand gaan.

  

• SUBURBS (Slowakije, 2004)

  

• SUBURBS (Slowakije, 2004)

  

• SUBURBS (Slowakije, 2004)

  

• SUBURBS (Slowakije, 2004)

  

Ivan Blazhev

Ivan Blazhev

MACEDONIA DREAMING (Macedonië, 2004)

In 1991 viel Joegoslavië uiteen. Ook voor Macedonië begon daarmee de moeizame overstap naar kapitalisme en democratie. Aanvankelijk wist het land buiten de Joegoslavische burgeroorlog te blijven. Maar ook Macedonië kon zich niet onttrekken aan etnische spanningen en militaire conflicten. Nog altijd omschrijven de media het als een stuurloos en corrupt land. Ivan Blazhev wil dit stereotype ontkrachten. Aan de vooravond van de vijftiende verjaardag van de onafhankelijkheid reisde hij twee jaar lang door zijn geboorteland. Hij fotografeerde de mensen, hun werkzaamheden, begrafenissen, feesten en andere zaken waaruit het dagelijks leven in Macedonië bestaat. Zo wil hij laten zien dat zijn land eerder een oneindige verzameling persoonlijke levens is dan een geografisch en politiek cliché.

Ivan Blazhev >>

• MACEDONIA DREAMING (Macedonië, 2004)

  In 1991 viel Joegoslavië uiteen. Ook voor Macedonië begon daarmee de moeizame overstap naar kapitalisme en democratie. Aanvankelijk wist het land buiten de Joegoslavische burgeroorlog te blijven. Maar ook Macedonië kon zich niet onttrekken aan etnische spanningen en militaire conflicten. Nog altijd omschrijven de media het als een stuurloos en corrupt land. Ivan Blazhev wil dit stereotype ontkrachten. Aan de vooravond van de vijftiende verjaardag van de onafhankelijkheid reisde hij twee jaar lang door zijn geboorteland. Hij fotografeerde de mensen, hun werkzaamheden, begrafenissen, feesten en andere zaken waaruit het dagelijks leven in Macedonië bestaat. Zo wil hij laten zien dat zijn land eerder een oneindige verzameling persoonlijke levens is dan een geografisch en politiek cliché.

  

• MACEDONIA DREAMING (Macedonië, 2004)

  

• MACEDONIA DREAMING (Macedonië, 2004)

  

• MACEDONIA DREAMING (Macedonië, 2004)

  

• MACEDONIA DREAMING (Macedonië, 2004)

  

Anja Bohnhof

Anja Bohnhof

DDR – MUSEUM VIEWS (Duitsland, 2003-2008)

Na de val van de Muur wilden ook de Oost-Duitsers zo snel mogelijk profiteren van de westerse consumptiecultuur. Zij deden daartoe hun oude gebruiksvoorwerpen in één klap de deur uit. Tegenwoordig kunnen deze meubels, theeserviezen, kleding en elektronica worden bezichtigd in speciaal daarvoor in het leven geroepen musea. Gezamenlijk geven de voorwerpen, die vaak getuigen van de hoop op een beter bestaan, een beeld van het dagelijks leven in de DDR. Bij veel Oost-Duitsers roepen de uitstallingen gevoelens van nostalgie (‘Ostalgie’) op. Bij West-Duitsers leiden ze juist tot wrevel en spot. Anja Bohnhof fotografeerde enkele van de door particulieren gerunde DDR-musea in Berlijn, Mecklenburg-Vorpommern, Brandenburg, Saksen en Thüringen.

Anja Bohnhof >>

• DDR – MUSEUM VIEWS (Duitsland, 2003-2008)

  Na de val van de Muur wilden ook de Oost-Duitsers zo snel mogelijk profiteren van de westerse consumptiecultuur. Zij deden daartoe hun oude gebruiksvoorwerpen in één klap de deur uit. Tegenwoordig kunnen deze meubels, theeserviezen, kleding en elektronica worden bezichtigd in speciaal daarvoor in het leven geroepen musea. Gezamenlijk geven de voorwerpen, die vaak getuigen van de hoop op een beter bestaan, een beeld van het dagelijks leven in de DDR. Bij veel Oost-Duitsers roepen de uitstallingen gevoelens van nostalgie (‘Ostalgie’) op. Bij West-Duitsers leiden ze juist tot wrevel en spot. Anja Bohnhof fotografeerde enkele van de door particulieren gerunde DDR-musea in Berlijn, Mecklenburg-Vorpommern, Brandenburg, Saksen en Thüringen.
  

  

• DDR – MUSEUM VIEWS (Duitsland, 2003-2008)

  

• DDR – MUSEUM VIEWS (Duitsland, 2003-2008)

  

• DDR – MUSEUM VIEWS (Duitsland, 2003-2008)

  

• DDR – MUSEUM VIEWS (Duitsland, 2003-2008)

  

Irma Bulkens

Irma Bulkens

WAITING FOR TOURISM (Roemenië, 2008)

Als kersvers lid van de Europese Unie heeft Roemenië grote verwachtingen van het westerse toerisme. Maar vooralsnog blijft de stroom vakantiegangers uit. De vele grote restaurants, opgezet door hoopvolle ondernemers, blijven achter met gedekte tafels. Hooguit wordt de ruimte gevuld door een lawaaiige ‘turbofolkbeat’, afkomstig uit krakerige luidsprekers of een opzichtige flatscreen. Het personeelsbestand bestaat veelal uit jongeren die zijn geboren na de revolutie. Zij doden de tijd met sms’en, het roken van sigaretten en het doelloos voor zich uitstaren. Irma Bulkens portretteerde deze jonge generatie Roemenen voor wie de communistische erfenis voornamelijk uit wachten bestaat.

Irma Bulkens >>

• WAITING FOR TOURISM (Roemenië, 2008)

  Als kersvers lid van de Europese Unie heeft Roemenië grote verwachtingen van het westerse toerisme. Maar vooralsnog blijft de stroom vakantiegangers uit. De vele grote restaurants, opgezet door hoopvolle ondernemers, blijven achter met gedekte tafels. Hooguit wordt de ruimte gevuld door een lawaaiige ‘turbofolkbeat’, afkomstig uit krakerige luidsprekers of een opzichtige flatscreen. Het personeelsbestand bestaat veelal uit jongeren die zijn geboren na de revolutie. Zij doden de tijd met sms’en, het roken van sigaretten en het doelloos voor zich uitstaren. Irma Bulkens portretteerde deze jonge generatie Roemenen voor wie de communistische erfenis voornamelijk uit wachten bestaat.

  

• WAITING FOR TOURISM (Roemenië, 2008)

  

• WAITING FOR TOURISM (Roemenië, 2008)

  

Bevis Fusha

Bevis Fusha

A SLOW AND MOTIONLESS DEATH (Albanië, 2005)

De Albanese regio Porto Romano was in het communistische tijdperk een belangrijke vestigingsplaats voor de chemische industrie. De voornaamste producten waren leer, petroleum, metalen en pesticiden. Inmiddels is de industrie vrijwel verdwenen, met achterlating van zo’n 20.000 ton chemisch afval. Drinkwater, groenten en melk, die dagelijks worden geconsumeerd door de 15.000 Albanezen die in Porto Romano wonen, zijn ernstig vervuild. Maar liever dan te verhuizen naar een armere regio riskeren zij een slechte gezondheid. ‘Hier kunnen we tenminste leven’, zegt een vijftigjarige herder. ‘Wat moeten we anders?’ Ondertussen zijn leukemie en long- en huidziekten aan de orde van de dag. In plaats van het gebied te ontruimen, stimuleert de overheid juist migratie door de bouw van nieuwe woningen. Ook is er sprake van heropening van de chemische fabrieken.

Bevis Fusha >>

• A SLOW AND MOTIONLESS DEATH (Albanië, 2005)

  De Albanese regio Porto Romano was in het communistische tijdperk een belangrijke vestigingsplaats voor de chemische industrie. De voornaamste producten waren leer, petroleum, metalen en pesticiden. Inmiddels is de industrie vrijwel verdwenen, met achterlating van zo’n 20.000 ton chemisch afval. Drinkwater, groenten en melk, die dagelijks worden geconsumeerd door de 15.000 Albanezen die in Porto Romano wonen, zijn ernstig vervuild. Maar liever dan te verhuizen naar een armere regio riskeren zij een slechte gezondheid. ‘Hier kunnen we tenminste leven’, zegt een vijftigjarige herder. ‘Wat moeten we anders?’ Ondertussen zijn leukemie en long- en huidziekten aan de orde van de dag. In plaats van het gebied te ontruimen, stimuleert de overheid juist migratie door de bouw van nieuwe woningen. Ook is er sprake van heropening van de chemische fabrieken.

  

• A SLOW AND MOTIONLESS DEATH (Albanië, 2005)

  

• A SLOW AND MOTIONLESS DEATH (Albanië, 2005)

  

• A SLOW AND MOTIONLESS DEATH (Albanië, 2005)

  

• A SLOW AND MOTIONLESS DEATH (Albanië, 2005)

  

George Georgiou

George Georgiou

TRANSIT UKRAINE (Oekraïne, 2005)

Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie kregen de deelrepublieken veelal te maken met corrupte en autocratische regimes. In Georgië, de Oekraïne en Kyrgyzstan leidden de zogeheten ‘kleurrevoluties’ alsnog tot hervormingen en democratie. Maar de spanningen bleven, niet alleen door de positie tussen het expanderende Westen en een assertief optredend Rusland, maar ook door opeenvolgende politieke crises. Zo bracht de Oranjerevolutie Oekraïne niet de gewenste politieke en economische stabiliteit. George Georgiou fotografeerde de dagelijkse strijd van de bevolking om te overleven en reisde daarvoor met het openbaar vervoer door het land. In het reizen zag hij een passende vergelijking met de overgang van oude naar nieuwe systemen en de voortdurende veranderingen in de Oekraïne.

George Georgiou >>

• TRANSIT UKRAINE (Oekraïne, 2005)

  Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie kregen de deelrepublieken veelal te maken met corrupte en autocratische regimes. In Georgië, de Oekraïne en Kyrgyzstan leidden de zogeheten ‘kleurrevoluties’ alsnog tot hervormingen en democratie. Maar de spanningen bleven, niet alleen door de positie tussen het expanderende Westen en een assertief optredend Rusland, maar ook door opeenvolgende politieke crises. Zo bracht de Oranjerevolutie Oekraïne niet de gewenste politieke en economische stabiliteit. George Georgiou fotografeerde de dagelijkse strijd van de bevolking om te overleven en reisde daarvoor met het openbaar vervoer door het land. In het reizen zag hij een passende vergelijking met de overgang van oude naar nieuwe systemen en de voortdurende veranderingen in de Oekraïne.

  

• TRANSIT UKRAINE (Oekraïne, 2005)

  

• TRANSIT UKRAINE (Oekraïne, 2005)

  

• TRANSIT UKRAINE (Oekraïne, 2005)

  

• TRANSIT UKRAINE (Oekraïne, 2005)

  

Claudio Hils

Claudio Hils

NEULAND (Duitsland, 1989-1999)

Claudio Hils documenteerde de eerste tien jaar van het nieuwe Duitsland, door hem aangeduid als NEULAND. Na de val van de Muur in 1989 was de stemming euforisch: vanaf dat moment zouden Oost en West één worden, waarbij de West-Duitse samenleving model zou staan voor het eindresultaat. Hils nam geen genoegen met de optimistische stemming en besloot tot een eigen onderzoek. In NEULAND laat hij zien dat de verschillen tussen Oost- en West-Duitsland inderdaad kleiner zijn geworden, maar dat ze zeker niet zijn verdwenen. Traditionele tegenstellingen zijn nog altijd niet overwonnen en leiden tot wederzijdse wrevel. De destijds uitermate positieve stemming in de Duitse media was goeddeels voorbij gegaan aan de complexiteit van het herenigingsproces.

Claudio Hils >>

• NEULAND (Duitsland, 1989-1999)

  Claudio Hils documenteerde de eerste tien jaar van het nieuwe Duitsland, door hem aangeduid als NEULAND. Na de val van de Muur in 1989 was de stemming euforisch: vanaf dat moment zouden Oost en West één worden, waarbij de West-Duitse samenleving model zou staan voor het eindresultaat. Hils nam geen genoegen met de optimistische stemming en besloot tot een eigen onderzoek. In NEULAND laat hij zien dat de verschillen tussen Oost- en West-Duitsland inderdaad kleiner zijn geworden, maar dat ze zeker niet zijn verdwenen. Traditionele tegenstellingen zijn nog altijd niet overwonnen en leiden tot wederzijdse wrevel. De destijds uitermate positieve stemming in de Duitse media was goeddeels voorbij gegaan aan de complexiteit van het herenigingsproces.

  

• NEULAND (Duitsland, 1989-1999)

  

• NEULAND (Duitsland, 1989-1999)

  

• NEULAND (Duitsland, 1989-1999)

  

• NEULAND (Duitsland, 1989-1999)

  

Rip Hopkins

Rip Hopkins

RIGAS CIRKS (Letland, 2003)

Het Letse Riga Circus, opgericht in 1888, is een van de oudste nog bestaande circussen ter wereld. Het beleefde zijn glorietijd tijdens de bezetting van Letland door de Sovjet-Unie. De fysieke kracht en behendigheid van de circusartiesten moest de wereld overtuigen van de superioriteit van het communisme. Tijdens het sovjetbewind werd Letland gedwongen grote aantallen Russische immigranten op te nemen. Nog steeds is de helft van het circuspersoneel – net als de Letse bevolking – van Russische afkomst. Veelal geboren in Letland, kregen deze Russen na de val van de Muur geen Lets paspoort. Dat maakt reizen onmogelijk, behalve naar het vaderland waarvan ze zijn vervreemd. Veel jonge Russische acrobaten dromen dan ook van een toekomst in het Westen. Het Riga Circus is inmiddels zijn staatssubsidie kwijt. Naar verwachting wordt het afgebroken, zodat de prominente locatie plaats kan bieden aan kantoorgebouwen.

Rip Hopkins >>

• RIGAS CIRKS (Letland, 2003)

  Het Letse Riga Circus, opgericht in 1888, is een van de oudste nog bestaande circussen ter wereld. Het beleefde zijn glorietijd tijdens de bezetting van Letland door de Sovjet-Unie. De fysieke kracht en behendigheid van de circusartiesten moest de wereld overtuigen van de superioriteit van het communisme. Tijdens het sovjetbewind werd Letland gedwongen grote aantallen Russische immigranten op te nemen. Nog steeds is de helft van het circuspersoneel – net als de Letse bevolking – van Russische afkomst. Veelal geboren in Letland, kregen deze Russen na de val van de Muur geen Lets paspoort. Dat maakt reizen onmogelijk, behalve naar het vaderland waarvan ze zijn vervreemd. Veel jonge Russische acrobaten dromen dan ook van een toekomst in het Westen. Het Riga Circus is inmiddels zijn staatssubsidie kwijt. Naar verwachting wordt het afgebroken, zodat de prominente locatie plaats kan bieden aan kantoorgebouwen.

  

• RIGAS CIRKS (Letland, 2003)

  

• RIGAS CIRKS (Letland, 2003)

  

• RIGAS CIRKS (Letland, 2003)

  

• RIGAS CIRKS (Letland, 2003)

  

Václav Jirásek

Václav Jirásek

INDUSTRIA (Tsjechië, 2006)

Zoals in veel voormalige Oostbloklanden is in Tsjechië de zware industrie als icoon van de socialistische vooruitgang nadrukkelijk aanwezig in de moderne geschiedenis. Václav Jirásek vroeg zich af wat hiervan nog is terug te vinden in het postcommunistische tijdperk. Hij richtte zich daarbij op bedrijven uit de jaren vijftig, zestig en zeventig die nog steeds operationeel zijn. Vaak balanceren ze op het randje van de ondergang of staan ze op het punt grondig te worden gemoderniseerd. Jirásek fotografeerde de architectuur, die volledig is gericht op functionaliteit en juist daaraan een specifieke schoonheid ontleent. Ook portretteerde hij de werknemers, die – getekend door de zware arbeid – bijna samenvallen met hun dagelijkse werkomgeving.

Václav Jirásek >>

• INDUSTRIA (Tsjechië, 2006)

  Zoals in veel voormalige Oostbloklanden is in Tsjechië de zware industrie als icoon van de socialistische vooruitgang nadrukkelijk aanwezig in de moderne geschiedenis. Václav Jirásek vroeg zich af wat hiervan nog is terug te vinden in het postcommunistische tijdperk. Hij richtte zich daarbij op bedrijven uit de jaren vijftig, zestig en zeventig die nog steeds operationeel zijn. Vaak balanceren ze op het randje van de ondergang of staan ze op het punt grondig te worden gemoderniseerd. Jirásek fotografeerde de architectuur, die volledig is gericht op functionaliteit en juist daaraan een specifieke schoonheid ontleent. Ook portretteerde hij de werknemers, die – getekend door de zware arbeid – bijna samenvallen met hun dagelijkse werkomgeving.

  

• INDUSTRIA (Tsjechië, 2006)

  

• INDUSTRIA (Tsjechië, 2006)

  

• INDUSTRIA (Tsjechië, 2006)

  

• INDUSTRIA (Tsjechië, 2006)

  

Mindaugas Kavaliauskas

Mindaugas Kavaliauskas

A PORTRAIT OF KRAZIAI (Litouwen, 2001-2008)

Kražiai, een stadje in het Noordwesten van Litouwen, is onlosmakelijk verbonden met de Litouwse identiteit. Zo stond het vooraan bij de kerstening van het land en bij de ontwikkeling van de Litouwse poëzie en wetenschap. Ook is Kražiai een nationaal symbool van verzet. Als hoofdzetel van de Litouwse kerk bood het stadje felle weerstand tegen de kozakken van de Russische tsaar. Vandaag de dag herinnert nog weinig aan het glorieuze verleden. Kražiai kampt met vergrijzing door de vele emigranten die een beter bestaan zoeken in West-Europa. De reis wordt bekostigd met de verkoop van melk tegen een te lage prijs, wat de economische kernactiviteit van het stadje grote schade toebrengt. Zo worstelt Kražiai, zoals zoveel steden op het Litouwse platteland, met de moeizame overgang naar een nieuwe tijd.

Mindaugas Kavaliauskas >>

• A PORTRAIT OF KRAZIAI (Litouwen, 2001-2008)

  Kražiai, een stadje in het Noordwesten van Litouwen, is onlosmakelijk verbonden met de Litouwse identiteit. Zo stond het vooraan bij de kerstening van het land en bij de ontwikkeling van de Litouwse poëzie en wetenschap. Ook is Kražiai een nationaal symbool van verzet. Als hoofdzetel van de Litouwse kerk bood het stadje felle weerstand tegen de kozakken van de Russische tsaar. Vandaag de dag herinnert nog weinig aan het glorieuze verleden. Kražiai kampt met vergrijzing door de vele emigranten die een beter bestaan zoeken in West-Europa. De reis wordt bekostigd met de verkoop van melk tegen een te lage prijs, wat de economische kernactiviteit van het stadje grote schade toebrengt. Zo worstelt Kražiai, zoals zoveel steden op het Litouwse platteland, met de moeizame overgang naar een nieuwe tijd.

  

• A PORTRAIT OF KRAZIAI (Litouwen, 2001-2008)

  

• A PORTRAIT OF KRAZIAI (Litouwen, 2001-2008)

  

• A PORTRAIT OF KRAZIAI (Litouwen, 2001-2008)

  

• A PORTRAIT OF KRAZIAI (Litouwen, 2001-2008)

  

Wytske van Keulen

Wytske van Keulen

ANDZELIKA (Polen, 2006)

Het zeventienjarige Poolse meisje Andzelika staat voor een moeilijke keuze: gaat zij bij haar ouders in Nederland wonen of blijft zij in haar vertrouwde omgeving in Polen? De ouders van Andzelika trokken net als vele andere Polen naar Nederland vanwege de hogere lonen en betere arbeidsmarkt. Fotograaf Wytske van Keulen kwam met Andzelika in contact en raakte gefascineerd door de situatie waarin ze verkeert. Aan de ene kant is er de mooie, maar soms ontevreden puber die droomt van een beter leven met haar familie in Nederland. Aan de andere kant is er de zorgeloze puber die bij haar vrienden in Polen wil blijven.

Wytske van Keulen >>

• ANDZELIKA (Polen, 2006)

  Het zeventienjarige Poolse meisje Andzelika staat voor een moeilijke keuze: gaat zij bij haar ouders in Nederland wonen of blijft zij in haar vertrouwde omgeving in Polen? De ouders van Andzelika trokken net als vele andere Polen naar Nederland vanwege de hogere lonen en betere arbeidsmarkt. Fotograaf Wytske van Keulen kwam met Andzelika in contact en raakte gefascineerd door de situatie waarin ze verkeert. Aan de ene kant is er de mooie, maar soms ontevreden puber die droomt van een beter leven met haar familie in Nederland. Aan de andere kant is er de zorgeloze puber die bij haar vrienden in Polen wil blijven.

  

• ANDZELIKA (Polen, 2006)

  

• ANDZELIKA (Polen, 2006)

  

• ANDZELIKA (Polen, 2006)

  

• ANDZELIKA (Polen, 2006)

  

Witold Krassowski

Witold Krassowski

AFTER-IMAGES OF POLAND (Polen, 1989-1997)

Met het failliet van het communisme in Europa verdwenen oude zekerheden in een zucht. Ook de vijftig jaar lang bevroren sociale, culturele en economische realiteit in Polen moest zich snel aanpassen aan de rest van de wereld. Industriële arbeiders, aanjagers van de revolutie, ruimden het veld, etnische groepen emigreerden massaal en vooral dorpen kregen te maken met werkloosheid. De onrust leidde tot vele protestmarsen. Daarentegen floreerde de vroeger verboden straathandel. Jongeren, energiek en onbelast door het verleden, grepen hun kans. Bijvoorbeeld via missverkiezingen probeerden zij aan de grauwheid te ontsnappen. Al snel ontstond een klasse van nouveau riche, die haar consumentisme en platte smaak als nieuwe norm oplegde aan de rest van de bevolking.

Witold Krassowski >>

• AFTER-IMAGES OF POLAND (Polen, 1989-1997)

  Met het failliet van het communisme in Europa verdwenen oude zekerheden in een zucht. Ook de vijftig jaar lang bevroren sociale, culturele en economische realiteit in Polen moest zich snel aanpassen aan de rest van de wereld. Industriële arbeiders, aanjagers van de revolutie, ruimden het veld, etnische groepen emigreerden massaal en vooral dorpen kregen te maken met werkloosheid. De onrust leidde tot vele protestmarsen. Daarentegen floreerde de vroeger verboden straathandel. Jongeren, energiek en onbelast door het verleden, grepen hun kans. Bijvoorbeeld via missverkiezingen probeerden zij aan de grauwheid te ontsnappen. Al snel ontstond een klasse van nouveau riche, die haar consumentisme en platte smaak als nieuwe norm oplegde aan de rest van de bevolking.

  

• AFTER-IMAGES OF POLAND (Polen, 1989-1997)

  

• AFTER-IMAGES OF POLAND (Polen, 1989-1997)

  

• AFTER-IMAGES OF POLAND (Polen, 1989-1997)

  

• AFTER-IMAGES OF POLAND (Polen, 1989-1997)

  

Masha Matijevic

Masha Matijevic

RUSEVINE (Kroatië, 2008)

In Kroatië is het recente verleden nog volop aanwezig in het landschap. Zo zijn er veel leegstaande huizen te vinden die veelal toebehoorden aan de Servische minderheid. Soms gaat het om compleet verlaten dorpen, soms om huizen in de bewoonde wereld, soms om huizen die eenzaam in de met landmijnen bezaaide heuvels staan. Masha Matijevic brengt deze ‘moderne ruïnes’ in kaart. Voor haar staan de Rusevine (ruïnes) symbool voor de manier waarop Kroatië naar de toekomst kijkt en met haar door oorlog en etnische conflicten getekende verleden omgaat. Aan de ene kant worden de woningen opgeknapt in het kader van de gewenste toelating tot de EU. Aan de andere kant worden ze ongemoeid gelaten als de restanten van een verleden waarover men liever zwijgt.

Masha Matijevic >>

• RUSEVINE (Kroatië, 2008)

  In Kroatië is het recente verleden nog volop aanwezig in het landschap. Zo zijn er veel leegstaande huizen te vinden die veelal toebehoorden aan de Servische minderheid. Soms gaat het om compleet verlaten dorpen, soms om huizen in de bewoonde wereld, soms om huizen die eenzaam in de met landmijnen bezaaide heuvels staan. Masha Matijevic brengt deze ‘moderne ruïnes’ in kaart. Voor haar staan de Rusevine (ruïnes) symbool voor de manier waarop Kroatië naar de toekomst kijkt en met haar door oorlog en etnische conflicten getekende verleden omgaat. Aan de ene kant worden de woningen opgeknapt in het kader van de gewenste toelating tot de EU. Aan de andere kant worden ze ongemoeid gelaten als de restanten van een verleden waarover men liever zwijgt.

  

• RUSEVINE (Kroatië, 2008)

  

• RUSEVINE (Kroatië, 2008)

  

• RUSEVINE (Kroatië, 2008)

  

• RUSEVINE (Kroatië, 2008)

  

Lala Meredith-Vula

Lala Meredith-Vula

SHIFTING BORDERS (Groot-Brittannië, 2006-2007)

De Britse fotografe Lala Meredith-Vula is geboren in Bosnië. Haar moeder is van Britse komaf, haar vader een Albanese Kosovaar. In SHIFTING BORDERS maakt ze een persoonlijke reis door de Britse, de Albanese en de Kosovaarse cultuur. Ze vertelt zo tevens het verhaal van Albanese immigranten en vluchtelingen over de hele wereld. In een mengeling van nostalgie, dromen en heimwee onderzoekt ze thema’s die onlosmakelijk zijn verbonden met haar identiteit: de overgang van oorlog naar vrede, van traditie naar moderniteit en van communisme naar kapitalisme. Meredith-Vula fotografeerde zichzelf en een aantal modellen in het landschap in traditionele Albanese kledij. Het ene moment is er sprake van een tijdloos geheel, het andere van tegenstelling en onthechting. Maar steeds is zichtbaar hoe heden en verleden met elkaar zijn verweven.

Lala Meredith-Vula >>

• SHIFTING BORDERS (Groot-Brittannië, 2006-2007)

  De Britse fotografe Lala Meredith-Vula is geboren in Bosnië. Haar moeder is van Britse komaf, haar vader een Albanese Kosovaar. In SHIFTING BORDERS maakt ze een persoonlijke reis door de Britse, de Albanese en de Kosovaarse cultuur. Ze vertelt zo tevens het verhaal van Albanese immigranten en vluchtelingen over de hele wereld. In een mengeling van nostalgie, dromen en heimwee onderzoekt ze thema’s die onlosmakelijk zijn verbonden met haar identiteit: de overgang van oorlog naar vrede, van traditie naar moderniteit en van communisme naar kapitalisme. Meredith-Vula fotografeerde zichzelf en een aantal modellen in het landschap in traditionele Albanese kledij. Het ene moment is er sprake van een tijdloos geheel, het andere van tegenstelling en onthechting. Maar steeds is zichtbaar hoe heden en verleden met elkaar zijn verweven.

  

• SHIFTING BORDERS (Groot-Brittannië, 2006-2007)

  

• SHIFTING BORDERS (Groot-Brittannië, 2006-2007)

  

• SHIFTING BORDERS (Groot-Brittannië, 2006-2007)

  

• SHIFTING BORDERS (Groot-Brittannië, 2006-2007)

  

Vittorio Mortarotti

Vittorio Mortarotti

TRACKS_01_SARAJEVO (Bosnië en Herzegovina, 2008)

TRACKS is een serie wandelingen over de wereld van fotograaf Vittorio Mortarotti. Doel is niet de ontdekking van een plek, of zelfs van een identiteit, maar vooral van het besef dat we altijd onderweg zijn. Sarajevo, hoofdstad van Bosnië en Herzegovina, is de eerste plaats van bestemming. Met zijn camera wandelde Mortarotti door sniper alley, de beruchte vijftien kilometer lange strook van Butmir naar het centrum van Sarajevo. Tijdens de Joegoslavische burgeroorlog was dit voor duizenden Bosniërs de enige route naar voedsel, medicijnen en wapens, waarbij ze zich blootstelden aan hevig Servisch vuur. Deze verschrikkingen zijn te zien op de foto’s van Bosnisch filmmateriaal uit 1992, beelden die voor altijd met sniper alley zijn verbonden.

Vittorio Mortarotti >>

• TRACKS_01_SARAJEVO (Bosnië en Herzegovina, 2008)

  TRACKS is een serie wandelingen over de wereld van fotograaf Vittorio Mortarotti. Doel is niet de ontdekking van een plek, of zelfs van een identiteit, maar vooral van het besef dat we altijd onderweg zijn. Sarajevo, hoofdstad van Bosnië en Herzegovina, is de eerste plaats van bestemming. Met zijn camera wandelde Mortarotti door sniper alley, de beruchte vijftien kilometer lange strook van Butmir naar het centrum van Sarajevo. Tijdens de Joegoslavische burgeroorlog was dit voor duizenden Bosniërs de enige route naar voedsel, medicijnen en wapens, waarbij ze zich blootstelden aan hevig Servisch vuur. Deze verschrikkingen zijn te zien op de foto’s van Bosnisch filmmateriaal uit 1992, beelden die voor altijd met sniper alley zijn verbonden.

  

• TRACKS_01_SARAJEVO (Bosnië en Herzegovina, 2008)

  

• TRACKS_01_SARAJEVO (Bosnië en Herzegovina, 2008)

  

• TRACKS_01_SARAJEVO (Bosnië en Herzegovina, 2008)

  

• TRACKS_01_SARAJEVO (Bosnië en Herzegovina, 2008)

  

Vesselina Nikolaeva

Vesselina Nikolaeva

NO MAN’S LAND (Bulgarije, 2004)

Tot 1989 was de Bulgaars-Turkse grens de meest zuidoostelijke afbakening van het Oostblok. Het gebied werd zwaar bewaakt en mocht door niemand worden betreden. Ook was het streng verboden de grens te filmen of fotograferen. In 2004 kreeg Vesselina Nikolaeva als eerste sinds de Tweede Wereldoorlog toestemming het gebied te documenteren. Ze trof een verlaten terrein aan dat nog duidelijk de sporen droeg van de decennialange militaire aanwezigheid. Inmiddels zijn deze allemaal vernietigd. Om niet aan haar communistische tijdperk te worden herinnerd heeft Bulgarije haar Europese grenzen ontdaan van elke verwijzing naar het IJzeren Gordijn.

Vesselina Nikolaeva >>

• NO MAN’S LAND (Bulgarije, 2004)

  Tot 1989 was de Bulgaars-Turkse grens de meest zuidoostelijke afbakening van het Oostblok. Het gebied werd zwaar bewaakt en mocht door niemand worden betreden. Ook was het streng verboden de grens te filmen of fotograferen. In 2004 kreeg Vesselina Nikolaeva als eerste sinds de Tweede Wereldoorlog toestemming het gebied te documenteren. Ze trof een verlaten terrein aan dat nog duidelijk de sporen droeg van de decennialange militaire aanwezigheid. Inmiddels zijn deze allemaal vernietigd. Om niet aan haar communistische tijdperk te worden herinnerd heeft Bulgarije haar Europese grenzen ontdaan van elke verwijzing naar het IJzeren Gordijn.

  

• NO MAN’S LAND (Bulgarije, 2004)

  

• NO MAN’S LAND (Bulgarije, 2004)

  

• NO MAN’S LAND (Bulgarije, 2004)

  

• NO MAN’S LAND (Bulgarije, 2004)

  

Lucia Nimcova

Lucia Nimcova

UNOFFICAL (Slowakije, 2007)

Lucia Nimcova was twaalf jaar toen het Oostblok ophield te bestaan. Ze vroeg zich af welke invloed het communistische systeem op haar heeft gehad. Met een beeldonderzoek wilde ze de vorm en structuur van het dagelijks leven onder het communisme blootleggen. Ze bezocht haar geboorteplaats, het Slowaakse dorpje Humenné, en vond in het Regionale Cultuur Centrum een fotoarchief van culturele evenementen. De inhoud blonk uit in onverschilligheid en had bijvoorbeeld weinig aandacht voor compositie en belichting. Maker van de foto’s was Juraj Kammer. Nimcova besloot alle huidige culturele evenementen op dezelfde manier te fotograferen. Ze zag nieuwe gevels, straten en sportcomplexen, maar tot haar verrassing nog steeds dezelfde dorpelingen en interieurs. De façade was aangepast, de gemeenschap hetzelfde gebleven. Iedereen schikte zich nog steeds in zijn rol en was in de eerste plaats dienstbaar aan het grotere geheel. Apathie leek in Humenné de voornaamste erfenis van het communistische tijdperk.

Lucia Nimcova >>

• UNOFFICAL (Slowakije, 2007)

  Lucia Nimcova was twaalf jaar toen het Oostblok ophield te bestaan. Ze vroeg zich af welke invloed het communistische systeem op haar heeft gehad. Met een beeldonderzoek wilde ze de vorm en structuur van het dagelijks leven onder het communisme blootleggen. Ze bezocht haar geboorteplaats, het Slowaakse dorpje Humenné, en vond in het Regionale Cultuur Centrum een fotoarchief van culturele evenementen. De inhoud blonk uit in onverschilligheid en had bijvoorbeeld weinig aandacht voor compositie en belichting. Maker van de foto’s was Juraj Kammer. Nimcova besloot alle huidige culturele evenementen op dezelfde manier te fotograferen. Ze zag nieuwe gevels, straten en sportcomplexen, maar tot haar verrassing nog steeds dezelfde dorpelingen en interieurs. De façade was aangepast, de gemeenschap hetzelfde gebleven. Iedereen schikte zich nog steeds in zijn rol en was in de eerste plaats dienstbaar aan het grotere geheel. Apathie leek in Humenné de voornaamste erfenis van het communistische tijdperk.

  

• UNOFFICAL (Slowakije, 2007)

  

• UNOFFICAL (Slowakije, 2007)

  

• UNOFFICAL (Slowakije, 2007)

  

• UNOFFICAL (Slowakije, 2007)

  

Christoph Otto

Christoph Otto

THE ESTONIANS (Estland, 2003-2008)

Estland is een land in overgang. Het staat symbool voor de situatie waarin de meeste voormalige Oostbloklanden zich bevinden. Aan de ene kant is er een erfenis van oude Europese tradities en sovjetinvloeden, aan de andere kant is er de hoop op een nieuwe toekomst, los van Rusland en met kansen op de wereldmarkt. Dat maakt Estland op dit moment een verscheurd land, aldus Christoph Otto. Afhankelijk van waar je kijkt, kun je je in het verleden wanen of in de toekomst. Tussen hoop en weemoed – door Otto samengevat als een ‘melancholische vitaliteit’ – laveert Estland naar een eigen identiteit.

Christoph Otto >>

• THE ESTONIANS (Estland, 2003-2008)

  Estland is een land in overgang. Het staat symbool voor de situatie waarin de meeste voormalige Oostbloklanden zich bevinden. Aan de ene kant is er een erfenis van oude Europese tradities en sovjetinvloeden, aan de andere kant is er de hoop op een nieuwe toekomst, los van Rusland en met kansen op de wereldmarkt. Dat maakt Estland op dit moment een verscheurd land, aldus Christoph Otto. Afhankelijk van waar je kijkt, kun je je in het verleden wanen of in de toekomst. Tussen hoop en weemoed – door Otto samengevat als een ‘melancholische vitaliteit’ – laveert Estland naar een eigen identiteit.

  

• THE ESTONIANS (Estland, 2003-2008)

  

• THE ESTONIANS (Estland, 2003-2008)

  

• THE ESTONIANS (Estland, 2003-2008)

  

• THE ESTONIANS (Estland, 2003-2008)

  

Sylvia Plachy

Sylvia Plachy

SELF PORTRAIT WITH COWS GOING HOME (Hongarije, 1956-2004)

Vlak voor de Hongaarse revolutie in 1956 ontvluchtte Sylvia Plachy, dertien jaar oud, met haar ouders Hongarije. Het enige wat ze kon meenemen waren een koffertje en haar teddybeer. Ze ging ervan uit dat ze haar geboorteland nooit meer zou terugzien. Maar tot haar verbazing kreeg ze – genaturaliseerd tot Amerikaanse – keer op keer toestemming het land te bezoeken. Gedurende de veertig jaar waarin ze Hongarije bezocht stelde ze uit haar eigen werk en de fotoalbums van haar familie een fotoarchief samen. Het resultaat, een zoektocht naar een verloren jeugd met de Oost-Europese geschiedenis als decor, is net zo mysterieus en onvoorspelbaar als het geheugen. De titel – naar het boek dat in 2004 bij Aperture verscheen – slaat op een zelfportret van Plachy in de achteruitkijkspiegel van een auto met op de achtergrond een boer die zijn koeien opdrijft.

Sylvia Plachy >>

• SELF PORTRAIT WITH COWS GOING HOME (Hongarije, 1956-2004)

  Vlak voor de Hongaarse revolutie in 1956 ontvluchtte Sylvia Plachy, dertien jaar oud, met haar ouders Hongarije. Het enige wat ze kon meenemen waren een koffertje en haar teddybeer. Ze ging ervan uit dat ze haar geboorteland nooit meer zou terugzien. Maar tot haar verbazing kreeg ze – genaturaliseerd tot Amerikaanse – keer op keer toestemming het land te bezoeken. Gedurende de veertig jaar waarin ze Hongarije bezocht stelde ze uit haar eigen werk en de fotoalbums van haar familie een fotoarchief samen. Het resultaat, een zoektocht naar een verloren jeugd met de Oost-Europese geschiedenis als decor, is net zo mysterieus en onvoorspelbaar als het geheugen. De titel – naar het boek dat in 2004 bij Aperture verscheen – slaat op een zelfportret van Plachy in de achteruitkijkspiegel van een auto met op de achtergrond een boer die zijn koeien opdrijft.

  

• SELF PORTRAIT WITH COWS GOING HOME (Hongarije, 1956-2004)

  

• SELF PORTRAIT WITH COWS GOING HOME (Hongarije, 1956-2004)

  

• SELF PORTRAIT WITH COWS GOING HOME (Hongarije, 1956-2004)

  

• SELF PORTRAIT WITH COWS GOING HOME (Hongarije, 1956-2004)

  

Dana Popa

Dana Popa

NOT NATASHA (Moldavië, 2006 )

Sinds de val van het IJzeren Gordijn is vrouwenhandel de meest winstgevende illegale activiteit. Oost-Europese vrouwen worden verkocht in onder meer West-Europa, Saoedi-Arabië en Dubai. Slachtoffers vertellen ijzingwekkende verhalen over uitbuiting, verkrachting en mishandeling. Vaak worden ze besmet met seksueel overdraagbare ziekten als hepatitis of aids. Moldavië is hoofdleverancier van Oost-Europese seksslaven. Dana Popa fotografeerde hier een opvangcentrum voor vrouwen die van hun ‘handelaars’ werden gered en terugkeerden naar huis. Popa wilde vastleggen hoe deze vrouwen in het geheim leven met een ‘gebroken ziel’: ze vertellen hun moeder of man niet wat er is gebeurd uit angst op straat te worden gezet.

Dana Popa >>

• NOT NATASHA (Moldavië, 2006 )

  Sinds de val van het IJzeren Gordijn is vrouwenhandel de meest winstgevende illegale activiteit. Oost-Europese vrouwen worden verkocht in onder meer West-Europa, Saoedi-Arabië en Dubai. Slachtoffers vertellen ijzingwekkende verhalen over uitbuiting, verkrachting en mishandeling. Vaak worden ze besmet met seksueel overdraagbare ziekten als hepatitis of aids. Moldavië is hoofdleverancier van Oost-Europese seksslaven. Dana Popa fotografeerde hier een opvangcentrum voor vrouwen die van hun ‘handelaars’ werden gered en terugkeerden naar huis. Popa wilde vastleggen hoe deze vrouwen in het geheim leven met een ‘gebroken ziel’: ze vertellen hun moeder of man niet wat er is gebeurd uit angst op straat te worden gezet.

  

• NOT NATASHA (Moldavië, 2006 )

  

• NOT NATASHA (Moldavië, 2006 )

  

• NOT NATASHA (Moldavië, 2006 )

  

• NOT NATASHA (Moldavië, 2006 )

  

Katarina Radovic

Katarina Radovic

A HUSBAND IN PARIS (Servië, 2007)

A HUSBAND IN PARIS is een speels commentaar op de schijnhuwelijken die veel vrouwen uit het voormalig Oostblok in het rijke Westen aangaan. Katarina Radovic speelt een van deze vrouwen, die een man zoekt in Parijs – de ‘stad van haar dromen’. Ze vroeg willekeurige mannen op straat of ze met haar wilden trouwen. Na een korte kennismaking gingen de mannen ter plekke met haar op de foto. Hierbij moest de suggestie ontstaan dat het om een gelukkig getrouwd stel ging. De snelheid waarmee het beeld tot stand komt, staat symbool voor de ongegeneerde haast die Oost-Europese vrouwen hebben bij het arrangeren van een huwelijk. Ook raakt het zichtbare ongemak van de gelegenheidspartners aan de culturele verschillen die doorgaans in dergelijke huwelijken bestaan.

Katarina Radovic >>

• A HUSBAND IN PARIS (Servië, 2007)

  A HUSBAND IN PARIS is een speels commentaar op de schijnhuwelijken die veel vrouwen uit het voormalig Oostblok in het rijke Westen aangaan. Katarina Radovic speelt een van deze vrouwen, die een man zoekt in Parijs – de ‘stad van haar dromen’. Ze vroeg willekeurige mannen op straat of ze met haar wilden trouwen. Na een korte kennismaking gingen de mannen ter plekke met haar op de foto. Hierbij moest de suggestie ontstaan dat het om een gelukkig getrouwd stel ging. De snelheid waarmee het beeld tot stand komt, staat symbool voor de ongegeneerde haast die Oost-Europese vrouwen hebben bij het arrangeren van een huwelijk. Ook raakt het zichtbare ongemak van de gelegenheidspartners aan de culturele verschillen die doorgaans in dergelijke huwelijken bestaan.

  

• A HUSBAND IN PARIS (Servië, 2007)

  

• A HUSBAND IN PARIS (Servië, 2007)

  

• A HUSBAND IN PARIS (Servië, 2007)

  

• A HUSBAND IN PARIS (Servië, 2007)

  

Péter Rákosi

Péter Rákosi

LEFT-RIGHT (Hongarije, 1996-1999)

Péter Rákosi fotografeerde politieke demonstraties in het Hongarije van na de val van het communisme. Hij koos voor data waarop wapenfeiten uit het communistische en fascistische verleden worden gevierd, zoals 15 maart, 23 oktober en 1 mei. De oorspronkelijke betekenis van de data is gerelateerd aan revolutie en klassenstrijd. Na 1989 zijn deze echter veelal ingeruild voor eigentijdse beslommeringen. Alleen de oude iconografie is blijven bestaan. Zo presenteren de demonstranten zich als overblijfselen uit het verleden en als de verliezers van het postcommunistische tijdperk. Met zijn ‘post-historische serie’ LEFT-RIGHT wil Rákosi het verleden definitief begraven.

Péter Rákosi >>

• LEFT-RIGHT (Hongarije, 1996-1999)

  Péter Rákosi fotografeerde politieke demonstraties in het Hongarije van na de val van het communisme. Hij koos voor data waarop wapenfeiten uit het communistische en fascistische verleden worden gevierd, zoals 15 maart, 23 oktober en 1 mei. De oorspronkelijke betekenis van de data is gerelateerd aan revolutie en klassenstrijd. Na 1989 zijn deze echter veelal ingeruild voor eigentijdse beslommeringen. Alleen de oude iconografie is blijven bestaan. Zo presenteren de demonstranten zich als overblijfselen uit het verleden en als de verliezers van het postcommunistische tijdperk. Met zijn ‘post-historische serie’ LEFT-RIGHT wil Rákosi het verleden definitief begraven.

  

• LEFT-RIGHT (Hongarije, 1996-1999)

  

• LEFT-RIGHT (Hongarije, 1996-1999)

  

• LEFT-RIGHT (Hongarije, 1996-1999)

  

• LEFT-RIGHT (Hongarije, 1996-1999)

  

Agnieszka Rayss

Agnieszka Rayss

AMERICAN DREAM (Polen, 2004-2007)

Oostbloklanden kenden hooguit twee tv-kanalen en geen glossy magazines. Vrijheid van meningsuiting en de vrije markt waren onbereikbaar. Na de val van de Muur raakte het gebied in de greep van de Amerikaanse massacultuur. Een stortvloed van nieuwe tv-zenders, tijdschriften, reclame en consumptiegoederen zorgde voor een cultuuromslag. Trends op het gebied van mode en leefstijl werden gulzig gekopieerd, Hollywoodsterren vormden de nieuwe rolmodellen. Ook werd de houding ten opzichte van seksualiteit vrijer. Vooral vrouwen zijn als prominente doelgroep gevoelig voor de Amerikaanse populaire cultuur. Agnieszka Rayss, nog steeds verbaasd over de snelle omarming van de kapitalistische droom en teloorgang van oude waarden, documenteerde de nieuwe, westers georiënteerde vrouw in het voormalig Oostblok.

Agnieszka Rayss >>

• AMERICAN DREAM (Polen, 2004-2007)

  Oostbloklanden kenden hooguit twee tv-kanalen en geen glossy magazines. Vrijheid van meningsuiting en de vrije markt waren onbereikbaar. Na de val van de Muur raakte het gebied in de greep van de Amerikaanse massacultuur. Een stortvloed van nieuwe tv-zenders, tijdschriften, reclame en consumptiegoederen zorgde voor een cultuuromslag. Trends op het gebied van mode en leefstijl werden gulzig gekopieerd, Hollywoodsterren vormden de nieuwe rolmodellen. Ook werd de houding ten opzichte van seksualiteit vrijer. Vooral vrouwen zijn als prominente doelgroep gevoelig voor de Amerikaanse populaire cultuur. Agnieszka Rayss, nog steeds verbaasd over de snelle omarming van de kapitalistische droom en teloorgang van oude waarden, documenteerde de nieuwe, westers georiënteerde vrouw in het voormalig Oostblok.

  

• AMERICAN DREAM (Polen, 2004-2007)

  

• AMERICAN DREAM (Polen, 2004-2007)

  

• AMERICAN DREAM (Polen, 2004-2007)

  

• AMERICAN DREAM (Polen, 2004-2007)

  

Frank Rothe

Frank Rothe

RUNNING THROUGH THE WIND (Oekraïne, 2004)

Alleen de meest voorbeeldige leden van de jeugdbewegingen in het Oostblok mochten naar het zomerkamp Artek in de Krim. De twaalfjarige Frank Rothe werd voorgedragen, maar niet geselecteerd. In de jaren daarna meed hij Rusland. Doordat hij als kind Russisch moést leren, had hij een aversie tegen het land gekregen. In 1992 belandde Rothe per toeval in Rusland. Hij raakte er in de ban van de politieke omwentelingen en besloot de taal alsnog goed te leren. Om een beter beeld te krijgen van de Russische jeugd, bezocht hij in 2004 Artek. Het was nu een zomerkamp met de omvang van een kleine stad waar kinderen op kosten van hun ouders de vakantie doorbrengen. Rothe fotografeerde de vakantiegangers op natuurlijke wijze, zonder flits of statief. Hoewel de politieke dimensie was verdwenen, was het voor Rothe een stap terug in de tijd. Nog steeds gaat het leven in Artek langzamer dan in het Westen en staat gemeenschapszin centraal. Rothe noemde zijn serie RUNNING THROUGH THE WIND omdat de jeugd in Artek het moet stellen zonder de houvast en vastomlijnde toekomst uit de tijd van het communisme.

Frank Rothe >>

• RUNNING THROUGH THE WIND (Oekraïne, 2004)

  Alleen de meest voorbeeldige leden van de jeugdbewegingen in het Oostblok mochten naar het zomerkamp Artek in de Krim. De twaalfjarige Frank Rothe werd voorgedragen, maar niet geselecteerd. In de jaren daarna meed hij Rusland. Doordat hij als kind Russisch moést leren, had hij een aversie tegen het land gekregen. In 1992 belandde Rothe per toeval in Rusland. Hij raakte er in de ban van de politieke omwentelingen en besloot de taal alsnog goed te leren. Om een beter beeld te krijgen van de Russische jeugd, bezocht hij in 2004 Artek. Het was nu een zomerkamp met de omvang van een kleine stad waar kinderen op kosten van hun ouders de vakantie doorbrengen. Rothe fotografeerde de vakantiegangers op natuurlijke wijze, zonder flits of statief. Hoewel de politieke dimensie was verdwenen, was het voor Rothe een stap terug in de tijd. Nog steeds gaat het leven in Artek langzamer dan in het Westen en staat gemeenschapszin centraal. Rothe noemde zijn serie RUNNING THROUGH THE WIND omdat de jeugd in Artek het moet stellen zonder de houvast en vastomlijnde toekomst uit de tijd van het communisme.

  

• RUNNING THROUGH THE WIND (Oekraïne, 2004)

  

• RUNNING THROUGH THE WIND (Oekraïne, 2004)

  

• RUNNING THROUGH THE WIND (Oekraïne, 2004)

  

• RUNNING THROUGH THE WIND (Oekraïne, 2004)

  

Igor Savchenko

Igor Savchenko

FACELESS, MYSTERIA (Wit-Rusland, 1989-1992)

De snapshots van Igor Savchenko zijn in de jaren dertig, veertig en vijftig van de vorige eeuw door derden gemaakt. Door ze te bekrassen, te bleken, er elementen uit te halen en aan toe te voegen, geeft Savchenko ze een nieuwe betekenis. Vaak blijven alleen de contouren van een personage en zijn relaties met anderen en de omgeving over. Blikken en gebaren worden mysterieuze codes. De kijker wordt teruggevoerd naar het moment waarop de foto werd gemaakt, alsof hij een oude grammofoonplaat beluistert waarop elk kuchje in de zaal is te horen. In de westerse wereld wordt het werk van Savchenko gerelateerd aan de vernietiging van het individu door het sovjetregime. In extreme gevallen verbrandden sovjetburgers op eigen initiatief hun familiealbums. Met beelden uit de series FACELESS en MYSTERIA staat Savchenko stil bij het feit dat persoonlijke herinneringen zich niet laten collectiviseren.

Igor Savchenko >>

• FACELESS, MYSTERIA (Wit-Rusland, 1989-1992)

  De snapshots van Igor Savchenko zijn in de jaren dertig, veertig en vijftig van de vorige eeuw door derden gemaakt. Door ze te bekrassen, te bleken, er elementen uit te halen en aan toe te voegen, geeft Savchenko ze een nieuwe betekenis. Vaak blijven alleen de contouren van een personage en zijn relaties met anderen en de omgeving over. Blikken en gebaren worden mysterieuze codes. De kijker wordt teruggevoerd naar het moment waarop de foto werd gemaakt, alsof hij een oude grammofoonplaat beluistert waarop elk kuchje in de zaal is te horen. In de westerse wereld wordt het werk van Savchenko gerelateerd aan de vernietiging van het individu door het sovjetregime. In extreme gevallen verbrandden sovjetburgers op eigen initiatief hun familiealbums. Met beelden uit de series FACELESS en MYSTERIA staat Savchenko stil bij het feit dat persoonlijke herinneringen zich niet laten collectiviseren.

  

• FACELESS, MYSTERIA (Wit-Rusland, 1989-1992)

  

• FACELESS, MYSTERIA (Wit-Rusland, 1989-1992)

  

• FACELESS, MYSTERIA (Wit-Rusland, 1989-1992)

  

• FACELESS, MYSTERIA (Wit-Rusland, 1989-1992)

  

Erasmus Schröter

Erasmus Schröter

BUNKER AND WAFFEN (Duitsland, 1994-2005)

Nog altijd vertoont de kust van Duitsland tot Spanje sporen van de Atlantikwall. Tegenwoordig doet deze verdedigingslinie van de nazi’s hooguit dienst als gelegenheidsurinoir of afvalplek voor bierblikjes. Erasmus Schröter lichtte een aantal van de half verscholen bunkers uit met gekleurde theaterspots. Hij voorzag ze zo van een mysterieuze schoonheid en plaatste ze weer in het midden van de belangstelling. In de Oost-Duitse bossen stuitte hij vervolgens op materiaal dat het sovjetleger had achtergelaten na haar haastige vertrek in 1990. Het laten staan van de tanks, barakken en vliegtuigen was goedkoper dan ze slopen of meenemen. Schröter gaf deze objecten eenzelfde behandeling als de bunkers van de Atlantikwall. De socialistische kitsch en wapens worden zo historische sculpturen, gemaakt door onderbetaalde sovjetsoldaten.

Erasmus Schröter >>

• BUNKER AND WAFFEN (Duitsland, 1994-2005)

  Nog altijd vertoont de kust van Duitsland tot Spanje sporen van de Atlantikwall. Tegenwoordig doet deze verdedigingslinie van de nazi’s hooguit dienst als gelegenheidsurinoir of afvalplek voor bierblikjes. Erasmus Schröter lichtte een aantal van de half verscholen bunkers uit met gekleurde theaterspots. Hij voorzag ze zo van een mysterieuze schoonheid en plaatste ze weer in het midden van de belangstelling. In de Oost-Duitse bossen stuitte hij vervolgens op materiaal dat het sovjetleger had achtergelaten na haar haastige vertrek in 1990. Het laten staan van de tanks, barakken en vliegtuigen was goedkoper dan ze slopen of meenemen. Schröter gaf deze objecten eenzelfde behandeling als de bunkers van de Atlantikwall. De socialistische kitsch en wapens worden zo historische sculpturen, gemaakt door onderbetaalde sovjetsoldaten.

  

• BUNKER AND WAFFEN (Duitsland, 1994-2005)

  

• BUNKER AND WAFFEN (Duitsland, 1994-2005)

  

• BUNKER AND WAFFEN (Duitsland, 1994-2005)

  

• BUNKER AND WAFFEN (Duitsland, 1994-2005)

  

Flore-Aël Surun

Flore-Aël Surun

SURVIVAL UNDER (Roemenië, 1998)

Er zijn vele straatkinderen in de Roemeense hoofdstad Boekarest. Ze leven in groepen van 5 tot 10 personen, zijn tussen de 9 en 22 jaar oud en verdienen hun geld met stelen, bedelen en soms werken. Ze zijn afkomstig uit weeshuizen of gezinnen die kampen met alcoholverslavingen en huiselijk geweld. De kinderen verblijven deels onder de grond, bij een stelsel van warmwaterleidingen. Daar schuilen ze, snuiven ze lijm, luisteren ze naar muziek uit een gestolen radio en dromen ze van een beter leven. Een kartonnen doos of een constructie van ijzerdraad en houten planken doet dienst als bed. Het licht komt van kaarsen die zijn gestolen uit de plaatselijke kerken. Bloemen in een kapotte fles dragen verder bij aan de illusie van een echt en warm thuis.

Flore-Aël Surun >>

• SURVIVAL UNDER (Roemenië, 1998)

  Er zijn vele straatkinderen in de Roemeense hoofdstad Boekarest. Ze leven in groepen van 5 tot 10 personen, zijn tussen de 9 en 22 jaar oud en verdienen hun geld met stelen, bedelen en soms werken. Ze zijn afkomstig uit weeshuizen of gezinnen die kampen met alcoholverslavingen en huiselijk geweld. De kinderen verblijven deels onder de grond, bij een stelsel van warmwaterleidingen. Daar schuilen ze, snuiven ze lijm, luisteren ze naar muziek uit een gestolen radio en dromen ze van een beter leven. Een kartonnen doos of een constructie van ijzerdraad en houten planken doet dienst als bed. Het licht komt van kaarsen die zijn gestolen uit de plaatselijke kerken. Bloemen in een kapotte fles dragen verder bij aan de illusie van een echt en warm thuis.

  

• SURVIVAL UNDER (Roemenië, 1998)

  

• SURVIVAL UNDER (Roemenië, 1998)

  

• SURVIVAL UNDER (Roemenië, 1998)

  

• SURVIVAL UNDER (Roemenië, 1998)

  

Andrew Testa

Andrew Testa

KOSOVO AFTERMATH (Kosovo, 2006-2007)

Andrew Testa >>

• KOSOVO AFTERMATH (Kosovo, 2006-2007)

  

• KOSOVO AFTERMATH (Kosovo, 2006-2007)

  

• KOSOVO AFTERMATH (Kosovo, 2006-2007)

  

• KOSOVO AFTERMATH (Kosovo, 2006-2007)

  

• KOSOVO AFTERMATH (Kosovo, 2006-2007)

  

Karel Tuma

Karel Tuma

YOUNG ALTERNATIVE – AFTER 8 YEARS OF FREEDOM (Tsjecho-Slowakije, 1997)

Van de plannen over een nieuwe, rechtvaardige maatschappij is een decennium na de val van het communisme in Tsjecho-Slowakije weinig terechtgekomen, constateert Karel Tůma. Na een aantal euforische jaren voeren eigenbelang, materialisme en intolerantie de boventoon. De wens lid te worden van de EU overschaduwt maatschappelijke kwesties als sociale gelijkheid, het behoud van cultuur en de zorg voor het milieu. Alleen linkse jongeren lijken zich nog druk te maken om de gevolgen van de globalisering en de alsmaar groeiende kloof tussen arm en rijk. Zij zijn het die de politici en samenleving tot andere inzichten moeten brengen, stelt Tůma. In de straten van Praag documenteerde hij hun strijd, die met talloze botsingen met de politie gepaard gaat.

Karel Tuma >>

• YOUNG ALTERNATIVE – AFTER 8 YEARS OF FREEDOM (Tsjecho-Slowakije, 1997)

  Van de plannen over een nieuwe, rechtvaardige maatschappij is een decennium na de val van het communisme in Tsjecho-Slowakije weinig terechtgekomen, constateert Karel Tůma. Na een aantal euforische jaren voeren eigenbelang, materialisme en intolerantie de boventoon. De wens lid te worden van de EU overschaduwt maatschappelijke kwesties als sociale gelijkheid, het behoud van cultuur en de zorg voor het milieu. Alleen linkse jongeren lijken zich nog druk te maken om de gevolgen van de globalisering en de alsmaar groeiende kloof tussen arm en rijk. Zij zijn het die de politici en samenleving tot andere inzichten moeten brengen, stelt Tůma. In de straten van Praag documenteerde hij hun strijd, die met talloze botsingen met de politie gepaard gaat.

  

• YOUNG ALTERNATIVE – AFTER 8 YEARS OF FREEDOM (Tsjecho-Slowakije, 1997)

  

• YOUNG ALTERNATIVE – AFTER 8 YEARS OF FREEDOM (Tsjecho-Slowakije, 1997)

  

• YOUNG ALTERNATIVE – AFTER 8 YEARS OF FREEDOM (Tsjecho-Slowakije, 1997)

  

• YOUNG ALTERNATIVE – AFTER 8 YEARS OF FREEDOM (Tsjecho-Slowakije, 1997)

  

Yordan Yordanov

Yordan Yordanov

BULGARIAN PRISONS (Bulgarije, 1993)

Na de val van het communisme kreeg Yordan Yordanov als eerste toestemming het Bulgaarse gevangeniswezen te fotograferen. Hij begon in de centrale gevangenis van de hoofdstad Sofia, waar hij stuitte op mensonterende toestanden. Daarna bezocht hij Belene, dat onder het communisme als concentratiekamp fungeerde. Complexen in Razdelena, Bobov Dol en Kremkovtzi volgden. Yordanov fotografeerde ook de vrouwengevangenis in Sliven, waar hij zich verbaasde over de toeschietelijkheid van de opgesloten vrouwen. ‘Gesloten ruimten voor open zielen’ noemt Yordanov de Bulgaarse gevangenissen: plaatsen waar alleen ogenschijnlijk niets gebeurt.

Yordan Yordanov >>

• BULGARIAN PRISONS (Bulgarije, 1993)

  Na de val van het communisme kreeg Yordan Yordanov als eerste toestemming het Bulgaarse gevangeniswezen te fotograferen. Hij begon in de centrale gevangenis van de hoofdstad Sofia, waar hij stuitte op mensonterende toestanden. Daarna bezocht hij Belene, dat onder het communisme als concentratiekamp fungeerde. Complexen in Razdelena, Bobov Dol en Kremkovtzi volgden. Yordanov fotografeerde ook de vrouwengevangenis in Sliven, waar hij zich verbaasde over de toeschietelijkheid van de opgesloten vrouwen. ‘Gesloten ruimten voor open zielen’ noemt Yordanov de Bulgaarse gevangenissen: plaatsen waar alleen ogenschijnlijk niets gebeurt.

  

• BULGARIAN PRISONS (Bulgarije, 1993)

  

• BULGARIAN PRISONS (Bulgarije, 1993)

  

• BULGARIAN PRISONS (Bulgarije, 1993)

  

• BULGARIAN PRISONS (Bulgarije, 1993)

  

Irwin

Irwin

NSK GUARDS (Slovenië, 1998-2008)

Sinds 1997 fotografeert de Sloveense kunstgroep Irwin echte soldaten voor de vlag van de imaginaire staat NSK. Na militairen uit Albanië volgden landen als Kroatië, Italië, Oostenrijk en Tsjechië. Inmiddels staat de teller op twaalf verschillende legers. NSK staat voor Neue Slowenische Kunst, een verbond dat begin jaren tachtig school maakte in Oost-Europa. Naast Irwin maakten muziekgroep Laibach, theatergroep Sester Scipion Nasice en ontwerperscollectief New Collectivism deel uit van NSK. De Duitse naam werd – net als Laibach, de naam die de nazi’s gaven aan Ljubljana – bewust gekozen om de traditionele invloed van Duitsland op de Sloveense kunst, cultuur en geschiedenis te benadrukken. Deze werd door het communistisch regime in Joegoslavië juist ontkend. Net als de Balkanstaten tijdens de burgeroorlog in Joegoslavië is NSK een virtuele staat, maar wel een met paspoorten, een vlag, insignes, consulaten en een ambassade. Het NSK-symbool is ontleend aan de swastika en aan het zwarte kruis van de Russische kunstenaar Malevich.

Irwin >>

• NSK GUARDS (Slovenië, 1998-2008)

  Sinds 1997 fotografeert de Sloveense kunstgroep Irwin echte soldaten voor de vlag van de imaginaire staat NSK. Na militairen uit Albanië volgden landen als Kroatië, Italië, Oostenrijk en Tsjechië. Inmiddels staat de teller op twaalf verschillende legers. NSK staat voor Neue Slowenische Kunst, een verbond dat begin jaren tachtig school maakte in Oost-Europa. Naast Irwin maakten muziekgroep Laibach, theatergroep Sester Scipion Nasice en ontwerperscollectief New Collectivism deel uit van NSK. De Duitse naam werd – net als Laibach, de naam die de nazi’s gaven aan Ljubljana – bewust gekozen om de traditionele invloed van Duitsland op de Sloveense kunst, cultuur en geschiedenis te benadrukken. Deze werd door het communistisch regime in Joegoslavië juist ontkend. Net als de Balkanstaten tijdens de burgeroorlog in Joegoslavië is NSK een virtuele staat, maar wel een met paspoorten, een vlag, insignes, consulaten en een ambassade. Het NSK-symbool is ontleend aan de swastika en aan het zwarte kruis van de Russische kunstenaar Malevich.

  

• NSK GUARDS (Slovenië, 1998-2008)

  

• NSK GUARDS (Slovenië, 1998-2008)

  

• NSK GUARDS (Slovenië, 1998-2008)

  

• NSK GUARDS (Slovenië, 1998-2008)

  

Przemyslaw Pokrycki

Przemyslaw Pokrycki

RITES OF PASSAGE (Polen, 2007)

Een overgangsritueel luidt een verandering in, een nieuw hoofdstuk in het leven. De persoon die het ondergaat, krijgt een nieuwe identiteit, het ritueel blijft vaak eeuwenlang hetzelfde. Przemysław Pokrycki fotografeerde hedendaagse katholieke rituelen in Polen. Hij stelde zich op als gast en fotograaf. Zo was de rolverdeling voor iedereen duidelijk. Er wordt veel geposeerd en de families bepaalden zelf wat ze wel en niet op de foto wilden hebben. Negentig procent van de Polen is katholiek. De bevolking hecht dan ook veel belang aan rituelen als doop, het doen van communie, het huwelijk en begrafenisceremonies. Soms lijkt het, zegt Pokrycki, of ze een substituut zijn voor de verdwenen socialistische rituelen.

Przemyslaw Pokrycki >>

• RITES OF PASSAGE (Polen, 2007)

  Een overgangsritueel luidt een verandering in, een nieuw hoofdstuk in het leven. De persoon die het ondergaat, krijgt een nieuwe identiteit, het ritueel blijft vaak eeuwenlang hetzelfde. Przemysław Pokrycki fotografeerde hedendaagse katholieke rituelen in Polen. Hij stelde zich op als gast en fotograaf. Zo was de rolverdeling voor iedereen duidelijk. Er wordt veel geposeerd en de families bepaalden zelf wat ze wel en niet op de foto wilden hebben. Negentig procent van de Polen is katholiek. De bevolking hecht dan ook veel belang aan rituelen als doop, het doen van communie, het huwelijk en begrafenisceremonies. Soms lijkt het, zegt Pokrycki, of ze een substituut zijn voor de verdwenen socialistische rituelen.

  

• RITES OF PASSAGE (Polen, 2007)

  

• RITES OF PASSAGE (Polen, 2007)

  

• RITES OF PASSAGE (Polen, 2007)

  

• RITES OF PASSAGE (Polen, 2007)

  

Svetlana Bahchevanova

Svetlana Bahchevanova

ZONDER TITEL (Bulgarije, 1989)

Svetlana Bahchevanova nam deze foto op 10 december 1989 tijdens het eerste publieke optreden van de nieuw gevormde anti-communistische oppositie in Bulgarije. Voor de Alexander Nevski kathedraal in Sofia stroomden vele duizenden mensen samen om van hervormingen te eisen.

Svetlana Bahchevanova >>

• ZONDER TITEL (Bulgarije, 1989)

  Svetlana Bahchevanova nam deze foto op 10 december 1989 tijdens het eerste publieke optreden van de nieuw gevormde anti-communistische oppositie in Bulgarije. Voor de Alexander Nevski kathedraal in Sofia stroomden vele duizenden mensen samen om van hervormingen te eisen.

  

Besim Fusha

Besim Fusha

NEWBORN DEMOCRACY (Albanië, 1991)

In 1991 braken in Albanië rellen uit. Voor de bevolking was de maat vol. De burgers werden al decennia onderdrukt, eerst door de in 1985 overleden dictator Enver Hoxha, daarna door zijn opvolger Ramiz Alia. Op 20 februari 1991 haalde een grote menigte demonstranten in de hoofdstad Tirana een standbeeld van Hoxha neer. Fotograaf Besim Fusha was daarbij aanwezig om op eigen initiatief de demonstratie te fotograferen – zo goed en kwaad als het ging. Voor de oproerpolitie was hij met zijn fototoestel een subversief element en voor de demonstranten was hij mogelijk een fotograaf van de geheime politie. Toch lukte het hem de historische gebeurtenissen vast te leggen. Fusha was die dag de enige aanwezige fotograaf.

Besim Fusha >>

• NEWBORN DEMOCRACY (Albanië, 1991)

  In 1991 braken in Albanië rellen uit. Voor de bevolking was de maat vol. De burgers werden al decennia onderdrukt, eerst door de in 1985 overleden dictator Enver Hoxha, daarna door zijn opvolger Ramiz Alia. Op 20 februari 1991 haalde een grote menigte demonstranten in de hoofdstad Tirana een standbeeld van Hoxha neer. Fotograaf Besim Fusha was daarbij aanwezig om op eigen initiatief de demonstratie te fotograferen – zo goed en kwaad als het ging. Voor de oproerpolitie was hij met zijn fototoestel een subversief element en voor de demonstranten was hij mogelijk een fotograaf van de geheime politie. Toch lukte het hem de historische gebeurtenissen vast te leggen. Fusha was die dag de enige aanwezige fotograaf.

  

Istvan Halas

Istvan Halas

16th OF JUNE 1989, 7 30 A.M. (Hongarije, 1989)

In 1956 brak de Hongaarse Opstand uit. De Hongaren wilden een einde maken aan het stalinistische bewind in hun land en wilden de hervormingsgezinde Imre Nagy als nieuwe premier. Daarop vielen de Russen het land binnen. Ze executeerden Imre Nagy en installeerden de Moskou-gezinde Janos Kadar als nieuwe leider. Toen in de tweede helft van de jaren tachtig de Russische leider Gorbatsjov zijn greep op het Oostblok versoepelde, was Hongarije er als eerste bij om Kadar vervroegd met pensioen te sturen en alsnog – weliswaar voorzichtig – tot hervormingen over te gaan. In de zomer van 1989, op 16 juni om precies te zijn, kreeg Imre Nagy samen met vijf andere helden van de opstand alsnog een officiële herbegrafenis op het Heldenplein, midden in Boedapest. Meer dan 100.000 mensen woonden de ceremonie op het plein bij. Nog eens enkele miljoenen volgden de herbegrafenis op tv.

Istvan Halas >>

• 16th OF JUNE 1989, 7 30 A.M. (Hongarije, 1989)

  In 1956 brak de Hongaarse Opstand uit. De Hongaren wilden een einde maken aan het stalinistische bewind in hun land en wilden de hervormingsgezinde Imre Nagy als nieuwe premier. Daarop vielen de Russen het land binnen. Ze executeerden Imre Nagy en installeerden de Moskou-gezinde Janos Kadar als nieuwe leider. Toen in de tweede helft van de jaren tachtig de Russische leider Gorbatsjov zijn greep op het Oostblok versoepelde, was Hongarije er als eerste bij om Kadar vervroegd met pensioen te sturen en alsnog – weliswaar voorzichtig – tot hervormingen over te gaan. In de zomer van 1989, op 16 juni om precies te zijn, kreeg Imre Nagy samen met vijf andere helden van de opstand alsnog een officiële herbegrafenis op het Heldenplein, midden in Boedapest. Meer dan 100.000 mensen woonden de ceremonie op het plein bij. Nog eens enkele miljoenen volgden de herbegrafenis op tv.

  

Claudio Hils

Claudio Hils

ZONDER TITEL (West-Duitsland, 1989)

November 1989. Media bij de Brandenburger Tor, Berlijn.

Claudio Hils >>

• ZONDER TITEL (West-Duitsland, 1989)

  November 1989. Media bij de Brandenburger Tor, Berlijn.

  

Janis Knakis

Janis Knakis

ZONDER TITEL (Letland, 1991)

In januari 1991 ging de bevolking van Letland de straat op om te demonstreren tegen de sovjetbezetting van hun land. Ook wilde de bevolking met haar massale aanwezigheid sympathie tonen voor de pas geformeerde anti-communistische regering.

Janis Knakis >>

• ZONDER TITEL (Letland, 1991)

  In januari 1991 ging de bevolking van Letland de straat op om te demonstreren tegen de sovjetbezetting van hun land. Ook wilde de bevolking met haar massale aanwezigheid sympathie tonen voor de pas geformeerde anti-communistische regering.

  

Witold Krassowski

Witold Krassowski

ZONDER TITEL (Polen, 1990)

Op 29 januari 1990 kwam de PZPR, de Poolse Verenigde Arbeiderspartij, voor het laatst bijeen. Op straat leidde dat tot spanningen tussen in meerderheid nog communistische regime en de bevolking.

Witold Krassowski >>

• ZONDER TITEL (Polen, 1990)

  Op 29 januari 1990 kwam de PZPR, de Poolse Verenigde Arbeiderspartij, voor het laatst bijeen. Op straat leidde dat tot spanningen tussen in meerderheid nog communistische regime en de bevolking.

  

Andrei Pandele

Andrei Pandele

ZONDER TITEL (Roemenië, 1989)

In december 1989 demonstreerden de Roemenen in Boekarest tegen het bewind van hun leider Ceaucescu. Op de dag dat bekend werd dat hij op de vlucht was geslagen, kwamen op het grootste plein van Boekarest, het Piata Revolutiei, meer dan een miljoen mensen bijeen. Drie dagen later, op 25 december 1989, werden Ceaucescu en zijn vrouw Elena door opstandige militairen op een militaire basis geëxecuteerd.

Andrei Pandele >>

• ZONDER TITEL (Roemenië, 1989)

  In december 1989 demonstreerden de Roemenen in Boekarest tegen het bewind van hun leider Ceaucescu. Op de dag dat bekend werd dat hij op de vlucht was geslagen, kwamen op het grootste plein van Boekarest, het Piata Revolutiei, meer dan een miljoen mensen bijeen. Drie dagen later, op 25 december 1989, werden Ceaucescu en zijn vrouw Elena door opstandige militairen op een militaire basis geëxecuteerd.

  

Uladzimir Parfianok

Uladzimir Parfianok

ZONDER TITEL (Wit-Rusland, 1989)

Op de foto is een herdenkingsdemonstratie te zien voor de slachtoffers van de ramp met de kerncentrale in Tsjernobyl in Oekraïne in 1986. De foto is genomen op 26 april 1989 in Minsk, de hoofdstad van het naburige Wit-Rusland. Ongeveer 2000 mensen woonden de tocht bij. Gaandeweg de herdenking vielen ook leuzen te horen met een meer actueel politiek karakter: tegen kernenergie in Wit-Rusland en voor vrijlating van politieke gevangenen

Uladzimir Parfianok >>

• ZONDER TITEL (Wit-Rusland, 1989)

  Op de foto is een herdenkingsdemonstratie te zien voor de slachtoffers van de ramp met de kerncentrale in Tsjernobyl in Oekraïne in 1986. De foto is genomen op 26 april 1989 in Minsk, de hoofdstad van het naburige Wit-Rusland. Ongeveer 2000 mensen woonden de tocht bij. Gaandeweg de herdenking vielen ook leuzen te horen met een meer actueel politiek karakter: tegen kernenergie in Wit-Rusland en voor vrijlating van politieke gevangenen

  

Yevgeniy Pavlov

Yevgeniy Pavlov

JUMP BEYOND RED (Oekraïne, 1989)

Gestimuleerd door Gorbatsjovs hervormingspolitiek en uit afschuw over de ramp met de kerncentrale in Tsjernobyl ontstond in Oekraïne in 1988 een nationale beweging. Getuige de rode vlaggen leidde deze ontwikkeling echter ook tot pro-communistische tegendemonstraties. Met de montage van een duikende man boven een demonstratie die plaatsvond in november 1989, suggereert Pavlov dat veel mensen integendeel liever de sprong naar het Westen zouden maken.

Yevgeniy Pavlov >>

• JUMP BEYOND RED (Oekraïne, 1989)

  Gestimuleerd door Gorbatsjovs hervormingspolitiek en uit afschuw over de ramp met de kerncentrale in Tsjernobyl ontstond in Oekraïne in 1988 een nationale beweging. Getuige de rode vlaggen leidde deze ontwikkeling echter ook tot pro-communistische tegendemonstraties. Met de montage van een duikende man boven een demonstratie die plaatsvond in november 1989, suggereert Pavlov dat veel mensen integendeel liever de sprong naar het Westen zouden maken.

  

Pavel Stecha

Pavel Stecha

20 NOVEMBER 1989 (Tsjecho-Slowakije, 1989)

In november 1989 waren er in Praag grote demonstraties tegen het communistische regime. Op 20 november 1989 verzamelden zich ongeveer 150.000 mensen op het Wenceslausplein in Praag. Ook in andere steden in het land gingen vele duizenden mensen de straat op. Pavel átecha fotografeerde bij de Praagse demonstratie de gezichten van de betogers - gespannen, maar vol hoop op een betere toekomst.

Pavel Stecha >>

• 20 NOVEMBER 1989 (Tsjecho-Slowakije, 1989)

  In november 1989 waren er in Praag grote demonstraties tegen het communistische regime. Op 20 november 1989 verzamelden zich ongeveer 150.000 mensen op het Wenceslausplein in Praag. Ook in andere steden in het land gingen vele duizenden mensen de straat op. Pavel átecha fotografeerde bij de Praagse demonstratie de gezichten van de betogers - gespannen, maar vol hoop op een betere toekomst.

  

Antanas Sutkus

Antanas Sutkus

ZONDER TITEL (Litouwen, 1991)

Op 23 september 1991 demonstreerden duizenden Litouwers bij het hoofdkantoor van de KGB in Vilnius tegen de sovjetoverheersing van hun land. Op een naburig plein tilde een kraanmachine een beeld van Lenin van zijn sokkel. Ironisch detail: Lenins laarzen waren zo stevig aan zijn voetstuk verankerd, dat ze achterbleven.

Antanas Sutkus >>

• ZONDER TITEL (Litouwen, 1991)

  Op 23 september 1991 demonstreerden duizenden Litouwers bij het hoofdkantoor van de KGB in Vilnius tegen de sovjetoverheersing van hun land. Op een naburig plein tilde een kraanmachine een beeld van Lenin van zijn sokkel. Ironisch detail: Lenins laarzen waren zo stevig aan zijn voetstuk verankerd, dat ze achterbleven.

  

Tiit Veermäe

Tiit Veermäe

THE BALTIC CHAIN (Estland, 1989)

Kort voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog ondertekenden Duitsland en de Sovjet-Unie het Molotov-Ribbentroppact, een niet aanvalsverdrag waarin ze ook de annexatie van Polen, Finland en de Baltische staten regelden. Als resultaat hiervan voegde de Sovjet-Unie Estland, Letland en Litouwen in 1944 definitief bij zijn grondgebied. Op 23 augustus 1989, precies vijftig jaar na de ondertekening van het ‘Duivelspact’, vormden inwoners van de drie Baltische staten een menselijke keten van zeshonderd kilometer om het pact te herdenken en te protesteren tegen de sovjetoverheersing. Deze gebeurtenis ging de geschiedenis in als de Baltische Weg en vormde de opmaat tot het uitroepen van de onafhankelijkheid in Litouwen. Een jaar later volgden Estland en Letland.

Tiit Veermäe >>

• THE BALTIC CHAIN (Estland, 1989)

  Kort voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog ondertekenden Duitsland en de Sovjet-Unie het Molotov-Ribbentroppact, een niet aanvalsverdrag waarin ze ook de annexatie van Polen, Finland en de Baltische staten regelden. Als resultaat hiervan voegde de Sovjet-Unie Estland, Letland en Litouwen in 1944 definitief bij zijn grondgebied. Op 23 augustus 1989, precies vijftig jaar na de ondertekening van het ‘Duivelspact’, vormden inwoners van de drie Baltische staten een menselijke keten van zeshonderd kilometer om het pact te herdenken en te protesteren tegen de sovjetoverheersing. Deze gebeurtenis ging de geschiedenis in als de Baltische Weg en vormde de opmaat tot het uitroepen van de onafhankelijkheid in Litouwen. Een jaar later volgden Estland en Letland.

  

Herbert John

Herbert John

Herbert John >>

• 

• 

• 

• 

Andreas Pein

Andreas Pein

Andreas Pein >>

• 

• 

• 

• 

• 

Anoniem/Anonymous

Anoniem/Anonymous

Anoniem/Anonymous >>

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

•