Op 10 september om 17.30 opende Ad 's-Gravesande, voorzitter van Kunsten '92, de 18e Noorderlicht Internationale Fotomanifestatie in de Der Aa-kerk in Groningen. In zijn betoog riep hij de kunstensector op het hoofd niet te laten hangen, maar vooral door te gaan met waar instellingen als Noorderlicht goed in zijn: hoogwaardige kunst aanbieden.

Hij waarschuwde het kabinet dat bezuinigingen in de culturele sector hun weerslag hebben op de (regionale) economie en de innovatieve motor van Nederland. Daarnaast is de idee dat het bedrijfsleven massaal zal springen in het financiële gat dat de overheid zal achterlaten een utopie.

Creatieve kwaliteit

Kwaliteit en vernieuwing in de kunsten vraagt om artistieke durf. Hiervoor is creatieve en financiële ruimte nodig en vooral onafhankelijkheid. Een grote afhankelijkheid van het bedrijfsleven staat artistieke vrijheid in de weg.

Foto's ophangen kan iedereen, het gaat er om de juiste foto's op te hangen, aldus 's-Gravesande. Een tentoonstelling samenstellen is een vak, dit vergt aandacht, creativiteit, energie en visie. Als deze expertise wegvalt door bezuinigingen zonder visie, is de schade niet te overzien. 

Publiek belang

Het kabinet moet met doordacht beleid en visie komen, maar ook de kunstensector heeft een opdracht. Volgens 's-Gravesande is het de taak van de kunsteninstellingen om beter uit te leggen wat hun publiek belang is.

Het zwaard van Damocles hangt boven vele instellingen. Hen wil 's-Gravesande het volgende meegeven: 'kop op, kin vooruit, maar houd uw hart vast'.

Foto's: Michael Wolf, Moniek Baars (afgebeeld foto Martin Roemers)

Tijdens de manifestatie organiseert Noorderlicht diverse activiteiten. In deze nieuwsbrief een overzicht.

Fotografen Nadja Groux en Carlos Cazalis gaven tijdens het openingsweekend een toelichting op hun werk. PhotoStories beëindigde haar vierdaagse conferentie in Academie Minerva met presentaties en een debat.

Nadja Groux

Fotografe Nadja Groux (Frankrijk, 1972) hield een presentatie over haar fotoserie 127th@StNick, te zien in de tentoonstelling Metropolis. Vijf jaar lang fotografeerde zij dezelfde straathoek in New York, vanuit het raam van haar appartement op de vijfde verdieping. Groux, zowel kunstenaar als sociaal antropologe, stelt met haar als storyboard gearrangeerde serie de diverse vormen van observatie en controle in de wijk aan de kaak.

Carlos Cazalis

Carlos Cazalis (Mexico, 1969) maakt deel uit van Metropolis met zijn werk In Nishinari Ward over armoede in Japan. Zijn presentatie ging echter over het project waar hij nu aan werkt: watermanagement in Mexico City. De stad die is gebouwd op de bodem van wat ooit een groot meer was, kampt regelmatig met overstromingen. Tegelijkertijd zitten paradoxaal genoeg regelmatig grote delen van de stad zonder water. Waterdistributie is in handen van verschillende concessies die alleen hun eigen achterban van water voorzien. De politiek belooft al jaren beterschap, maar de situatie wordt jaarlijks erger in plaats van beter.

Nadja Groux en Carlos Cazalis, foto's door Irene Kromhout

Als criticus houdt Francis Hodgson zich bezig met de details van de dagelijkse praktijk. Toch is hij al enige tijd op zoek naar een forum om zich te verdiepen en een breder spectrum te onderzoeken. In zijn informele lezing zal Hodgson proberen sommige vragen die doorgaans sluimeren in de achterhoofden van fotografieprofessionals op de voorgrond te halen.

Sinds de opkomst van conceptuele kunst (en bijbehorende praktijken) is ‘smaak’ bijvoorbeeld naar de achtergrond verdrongen. Maar is smaak gewoon een te achterhaald begrip om nog handige richtlijnen te bieden, of kan het nog steeds een nuttige rol te spelen?

Francis Hodgson

Francis Hodgson is fotorecensent voor de Financial Times, medeoprichter en fotografie-specialist van de Prix Pictet, en voormalig Hoofd Fotografie van Sotheby’s in Londen. Als fotografisch specialist met jarenlange ervaring heeft Hodgson op hoog niveau gewerkt voor zowel de culturele als de commerciële kant van de fotografiewereld.

Francis Hodgson © Anton Corbijn

Metropolis is een Duitse sciencefictionfilm uit 1927, en de duurste film die in de jaren 20 werd geproduceerd (5 miljoen mark). Het was de eerste film waarbij uitgebreid gebruik werd gemaakt van special effects en geldt als  inspiratiebron voor veel moderne sciencefiction films. In 2011 werd de film door de UNESCO opgenomen in het Geheugen van het wereldregister als eerste SF-film ooit.

Participating Artists Press Agency (P.A.P.A.) is een internationaal netwerk van kunstenaars/fotografen dat is opgezet en wordt geleid door Lino Hellings. De aangesloten fotografen werken mee aan gezamenlijke projecten die zij zelfstandig in hun eigen land uitvoeren.  

De correspondenten worden getraind in de specifieke manier van kijken door middel van wild walks, fotowandelingen. Op het gemeenschappelijke fotoblog www.papaplatform.com plaatsen de fotografen dagelijks foto's. Deze foto's en de bijschriften vertellen een verhaal dat gebruik maakt van lokale kennis en een frisse blik. P.A.P.A. correspondenten fotograferen niet het nieuws van de dag, maar het nieuws van alledag.

Lino Hellings licht de werkwijze van P.A.P.A toe aan de hand van de tentoonstelling Public Bedroom in Het Filiaal.

Foto's: Lino Hellings, Shahidul Alam

In zijn langlopende project METROPOLIS fotografeert Martin Roemers steden met meer dan tien miljoen inwoners. De kernvraag: hoe kunnen mensen in zo’n drukke en overweldigende omgeving leven? Voor dit werk dat is opgenomen in de Noorderlicht tentoonstelling Metropolis kreeg hij in 2011 een World Press Photo Award. 

Naast Metropolis werkt Roemers aan het langlopende project The Eyes of War, over mensen die door de Tweede Wereldoorlog blind zijn geworden. Tijdens zijn lezing geeft hij een toelichting op beide projecten.

Martin Roemers

Martin Roemers (Nederland, 1962) studeerde fotografie aan de kunstacademie in Enschede. Hij exposeert wereldwijd en zijn werk maakt deel uit van verschillende publieke collecties. In 2006 won hij een World Press Photo Award. In 2009 verscheen zijn boek Relics of the Cold War, over de verlaten landschappen en architectuur van de Koude Oorlog. 

Foto's: Martin Roemers, Bombay en Istanbul

Hoe kunnen kunstenaars hun werk gebruiken om sociale veranderingen te bewerkstelligen? Een vraag die fotograaf en filmmaker Paul Gofferjé zal proberen te beantwoorden tijdens zijn lezing.

Paul Gofferjé (Australië, 1955) is gespecialiseerd in het maken van 'panodrama's' (foto's van 360 graden). Zijn werk BEIRUT PANODRAMAS is onderdeel van de Noorderlicht tentoonstelling Metropolis.

Gofferjé is lid van het bestuur van No Academie, een “Laboratory for Art & Society”. De academie leidt studenten in de praktijk op tot critical social designers. 

Foto's: Paul Gofferjé - Beirut Panodramas

In het multi-etnische vluchtelingenkamp Kakuma in Kenia creëren vluchtelingen, humanitaire organisaties en Kenianen samen een plaats die steeds ‘normaler’ wordt. Terwijl vluchtelingen komen en gaan, begint het kamp te lijken op een onvoorziene stad. 

In deze lezing licht antropoloog dr. Bram Jansen zijn promotieonderzoek in Kakuma toe. Hij verbleef daar 2 jaar om de sociale organisatie van het kamp te onderzoeken. 

Bram Jansen

Dr. Bram Jansen is antropoloog, gespecialiseerd in onderzoek naar conflicten, humanitaire hulp en vluchtelingen. In de afgelopen tien jaar heeft hij veldonderzoek verricht in Oeganda, Kenia, Soedan en Somalië. Zijn promotieonderzoek was gericht op de ontwikkeling van vluchtelingenkampen tot onbedoelde steden met hun eigen sociale ordes. Inmiddels heeft Jansen een vervolg onderzoek gestart in het recent onafhankelijk geworden Zuid-Soedan, waar hij kijkt naar humanitaire besluitvorming en conflict. 

Foto's: Rhett A. Butler